حمیدرضا عظمتی - شهید رجایی
عبدالحمید قنبران - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
فاطمه جم - تربیت دبیر شهید رجایی

بی شک امنیت به عنوان یکی از مولفه ­های کیفیت محیطی شناخته می شود. در این میان، پارک ­ها به عنوان بخشی از فضاهای باز شهری که زمینه­ ساز بستر کالبدی و اجتماعی مناسب، جهت افزایش کیفیت زندگی و سلامت جسمانی و روانی افراد هستند، باید بتوانند امنیت محیطی لازم را نیز در ادراک استفاده­ کنندگان آن فراهم آورند. به­ دنبال این مسئله، پژوهش حاضر، ارزیابی امنیت محیطی فضای پارک­ های محل ه­ای، بر پایه رویکرد CPTEDو تعیین شکاف بین ترجیح و ادراک ساکنان محله را هدف قرار داده است. روش پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی مبتنی بر پرسشنامه و از لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه اماری آن را ساکنان محله صابونپزخانه، واقع در منطقه 12 شهرداری تهران تشکیل می دهند و نمونه ها به شیوه تصادفی انتخاب شده ­اند. ابتدا ادراک و ترجیح امنیت محیطی فضای پارک سنجیده شده، سپس با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، مولفه ­های موثر برامنیت محیطی، با تکیه بر شاخص ­های رویکرد CPTED، اولویت بندی شده است. پرسشنامه­ های جمع ­آوری شده، در محیط نرم افزار 22-SPSSمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته ­است. نتایج نشان می­دهد که کمترین شکاف مربوط به شاخص ­های کنترل دسترسی و مدیریت و نگهداری و بیشترین شکاف مربوط به شاخص نظارت است و از دیدگاه استفاده­کنندگان، شاخص نظارت و کنترل دسترسی بیشترین اهمیت را دارند. همچنین نتایج حاصل از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی نشان می­دهد که زیرشاخص های زیبایی و منظرسازی و نظافت و تعمیرات تجهیزات از شاخص مدیریت و نگهداری و تعریف ورودی و وجود نگهبانی از شاخص کنترل دسترسی در رتبه­ های نخست قرار دارند. لذا در فرآیند ارزیابی پس از ساخت که به منظور شناخت و اصلاح نقاط ضعف احتمالی انجام می­گیرد و نیز به منظورارائه راهکارهای طراحی فضای پارک در طرح های آتی با توجه به مولفه امنیت محیطی، توجه به اولویت و اهمیت شاخص­های آن در ادراک و ترجیح ساکنان، به عنوان استفاده کنندگان اصلی فضا ضروری است.

ادراک, پارک, امنیت, فرآیند تحلیل سلسله مراتبی