آرش دوراندیش - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمدرضا رمضانی - دانشجوی دکتری گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
میلاد امینی زاده - دانشجوی دکتری گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

یکی از مهم ترین محصولات تولیدی و صادراتی کشاورزی ایران زعفران است که تولید آن منبع اصلی درآمد بسیاری از مناطق روستایی در شرق کشور به­شمار می آید. با این وجود، عملکرد مزارع زعفران طی سال های 1394-1350 حدود 36 درصد کاهش یافته است. شهرستان گناباد در استان خراسان رضوی به­عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان زعفران در ایران نیز با این مشکل مواجه است. شواهد و بررسی های میدانی گویای این است که استفاده زیاد از نهاده های شیمیایی به خصوص کودهای شیمیایی می تواند به­عنوان یکی از عوامل اصلی این کاهش عملکرد مطرح باشد. بنابراین هدف مطالعه حاضر بررسی عوامل موثر بر مصرف کودهای شیمیایی با تاکید بر نقش نگرش و آگاهی زعفران کاران است. برای دستیابی به اهداف پژوهش، تعداد 105 پرسش­نامه بر اساس روش نمونه گیری تصادفی نسبی تکمیل و از الگوی لاجیت ترتیبی استفاده شد. نتایج نشان داد که دو متغیر نگرش زعفران کاران نسبت به کشاورزی پایدار و آگاهی نسبت به عوامل کاهش دهنده عملکرد اثر منفی و معنی داری بر احتمال استفاده کشاورزان از کود شیمیایی دارد. در حالی که متغیرهای درآمد کشاورزان، سن، سطح تحصیلات و بیمه کشاورزی اثر مثبت و معنی داری بر احتمال استفاده از کود شیمیایی توسط کشاورزان دارند. بنابراین اتخاذ سیاست های مناسب به منظور بهبود نگرش کشاورزان نسبت به فعالیت های کشاورزی پایدار و افزایش آگاهی زعفران کاران از آثار منفی و بلندمدت استفاده بی رویه کودهای شیمیایی، جلب اعتماد کشاورزان معتمد و با تجربه برای کاهش استفاده از کودهای شیمیایی و تجدید نظر در محتوای کلاس های آموزشی و ترویجی نقش تعیین کننده ای در بهبود الگوی مصرفی کشاورزان از کود شیمیایی دارد.

سیستم ناپایدار, کاهش عملکرد, لاجیت ترتیبی, نهاده های بیرونی