نوراله عقیلی

همان گونه که اشاره شد برخی زمینه های تاریخی مانند شرایط اقتصادی همچون فقر و ثروت، شیوه زندیگ روستایی مانند چوپانی، دهقانی و زندگی شهری اوضاع تجاری و پولی و اوضاع سیاسی مانند اوضاع و ماهیت حکومت ها، پیدایش جنگها، اشوبها وضعیت اجتماعی مانند مهاجرت ها، اتحادیه های قومی و قبیله ای و عصبیت ها ، تحولات فرهنگی مانند اموزه های دینی و تعالیم الهی یا تبادلهای علمی و فرهنگی و تاثیر انها در یکدیگر و همچنین شرایط آب و هوایی و به بیان گزیده تر ، جغرافیایی، موجب بسترسازی در راستای رشد و بلوغ بسیاری از مکتبهای فکری مراد مکاتب غیرالهی است می شود که بررسی این زمینه ها و بسترها علاوه بر آنکه خود به تنهایی دارای ارزش فراوان علمی است می تواند نقش بسیار مهمی در شناخت ماهوی و محض مقوله های مورد نظر داشته باشد. بدون تردید تمامی معارف مورد گفتگو بهعنوان بخش اعظم و بسیار مهمی از فرهنگ در ظرف تمدن بشری ساخته و پرداخته شده است تا به جایگاه امروزین خویش برسد و دراین سیر خویش چه در مرحله شکل گیری و چه در مراحل بعدی مانند بلوغ و تکامل و تغییر و تحول با دیگر مولفه های تمدن در ارتباط و تعامل مستقیم بوده است.