جواد سرخوش - دانشیار دانشگاه الزهرا (س)
معصومه پور علی - دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه الزهرا (س)

قاعدهی احسان به عنوان یکی از قواعد مهم فقهی است که در باب ضمان فرد محسن مطرح می شود. مطابق با این قاعده بر اهل احسان هیچ گونه تسلطی وجود ندارد از آنجا که ضمان نوعی سلطه بر فرد است ضمانت و سلطه ای بر فرد محسن نیست، اما آنچه مدنظر این قاعده است تنها ناظر به فرد محسن محض است که تعهد به وسیله متوجه او می باشد. در اختلاف نظر بین فرد محسن و محسن الیه در دادگاه باید دید که چه کسی مخالف اصل می گوید واختلاف بر سر چه چیزی است بر این اساس وظیفه فرد مدعی است که برای خروج منکر از اصل خود، اقامهی دلیل کند. باید گفت هنگامیکه دعوی بر سر تعهد به نتیجه محسن بوده باشد، قاعده ی احسان و عدم ضمان فرد محسن جایگاهی نخواهد داشت و محسن بایستی اقامهی دلیل کند و نمی تواند در پناه قاعده ی احسان ازاقامه ی دلیل بگریزد. هدف این مقاله آن است که با کمک قرآن کریم، کتب فقهی، مواد قانونی و آثار حقوقدانان به بررسی ضمانمحسن در دادگاه بپردازد.

احسان، محسن، امین، ضمان، بینه، قسم