بررسی فقهی و حقوقی قتل خطای محض

قتل از مهم ترین رفتارهای ممنوعه ای است که در تمام جوامع انسانی جرم شناخته شده است. چراکه نتیجه ی آن سلب مهم ترین سرمایه ی خدادادی یک انسان یعنی حیات اوست. قانون مجازات اسلامی قتل را به سه نوع عمدی، شبهعمدی و خطای محض تقسیم نموده است. در این نوشتار به بررسی قتل خطای محض خواهیم پرداخت.خطا در فعل ونتیجه ،اصطلاح خطای محض به طور کلی به معنای آن است که مرتکب در ارتکاب عمل نیست به مجنی علیه و همچنین در نتیجه واقع شده خاصی است و نه فقط جرمی نسبت به مجنی علیه در کار نیست بلکه تقصیری هم نسبت به او مرتکب نشده است . در قتل خطای محض موضوع تقصیر مرتکب نسبت به مجنی عله منتفی است.در خطای محض آنچه که درشرع امده است ،بیشتر بر اساس آیات 283 واحادیث رفع،وارد شده است بر اساس دو حدیثرفع . اسلام در صورتی کسی را مسئول میشناسد و فعل مجرمانه ارتکابی او را جرم می داند که دارای سه شرط عمده باشد یک ادراک صحیح و کامل داشته باشددو دارای آزادی و اختیار باشدسوم قصد جنایی داشته باشدو لذا عدم هرکدام از آنها جرم تحقق نیافته استیک مانند، دیوانه و کودک ممیز و کودک غیرممیز و کسی که درحال ارتکاب جرم هوشیار نیست چون فردی که خوابیده و یادرحال بیهوشی و اغما به سر می بردمانند مغمی علیه، وکسی که آگاهی به حکم ویا موضوع حکم نداردچون جاهل غیر ملتفت،اینها مسولیت جنایی ندارند.واما اینکه در همه این موارد دیه به عهده عاقله باشد.قابل تامل است.

Keywords:

قتل , محض , عاقله , ممیز , خطای , عمد , شبه عمد