تبیین حقوق متقابل رهبر و امت در خطبه 34 نهج البلاغه

انسان ها در زندگی اجتماعی خود حقوق متقابل دارند. هر انسانی که حقی دارد، در مقام دیگری نیز مکلف است و تنها آفریدگار جهان است که محق محض است و در برابر دیگران تکلیف ندارد. جامعه وقتی به مدینه فاضله و آرمانی تبدیل می شود که هر دو گروه مکلف؛ یعنی مردم و حکومت، حقوق و تکالیف خود را به طور کامل انجام دهند و هیچ یک به حقوق دیگری تجاوز نکند. اگر این همکاری تحقق یابد، مردم، صالح و سعادتمند خواهند شد و در صورت قصور و تنگ نظری یک طرف، جامعه دچار اختلاف و آشوب می شود و فرمانروایان ستمگر، بر مردم حاکم خواهند شد. در این نوشتار بر اساس خطبه 34 نهج البلاغه، حقوق مردم بررهبر یک جامعه مانند نصیحت وخیر خواهی مردم، مسایل معیشتی، آموزش، موضوعات تربیتی وکارهای فرهنگی جامعه و همچنین حقوق رهبر بر مردم از جمله وفاداری به بیعت با امام، رعایت خیرخواهی برای رهبر در آشکار و نهان، اطاعت از فرامین امام تبیین گردیده؛ همچنین به ثمره و نتیجه رعایت حقوق متقابل رهبر ومردم در یک جامعه اشاره شده است.

Keywords:

حق , حقوق متقابل , رهبر , حکومت , امام علی (ع)