رضا خیرالدین - عضو هیئت علمی و استادیار گروه شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران
مهدی رازپور - پژوهشگر دوره دکتری شهرسازی ، دانشگاه علم و صنعت ایران

با تحولات اخیر ایران، سازمان فضایی و در راستای آن پراکندگی جمعیتی کشور به شدت تحت تاثیر قرار گرفته ابه نحوی که از نظر آمایش فضایی، رابطه میان انسان، فعالیت و سرزمین مدام در حال تغییر بوده است. نتیجه این روند، تحرکات شدید جمعیتی، عدم پایداری سکونتی و برهم خوردن تعادل های منطقه ای بوده است. این مسئله در مناطق مرزی کشور به دلیل دوری از مرکز، انزوای جغرافیایی و در نتیجه جدا افتادگی و گسستگی فضایی میان مناطق مرزی و مناطق داخلی کشور و گسستگی میان اقتصاد مناطق مرزی و مناطق داخلی کشور، چالش هایی جدی تر را در مقایسه با مناطق دیگر کشور بوجود آورده است. شهرستان مرزی بانه که طی دهه اخیر بنا به وجود اقتصاد غیررسمی کوله بری، به درگاهی برای ورود و خروج غیررسمی کالا (قاچاق کالا) در مرز ایران-عراق تبدیل شده است، حوزه جذب توریست خود را به سرتاسر کشور گسترش داده است. در این پژوهش فرصت ها و چالش­های مرتبط با تبادلات غیر رسمی مرزی ازجمله وابستگی معیشت مردم بومی به میزان مبادله غیررسمی کالا و حضور توریست تجاری، کاهش امنیت جانی برای کوله­بران حین جابجایی غیررسمی کالا از مرز و.. بعنوان چالش مطرح و فراهم آمدن زمینه­های توسعه از درون به عنوان فرصت در تحولات شهر بانه مورد تحلیل واقع شدند. این مطالعه به صورت توصیفی – تحلیلی بوده و در تجزیه و تحلیل اطلاعات از تکنیک سوات(SWOT) استفاده شده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد که هر چند مبادلات غیر قانونی کالا و فرصت های جذب سرمایه ناشی از آن، مواهبی برای بهبود وضعیت شهر بانه محسوب می شود اما بدلیل عدم پایداری ناشی از احتمال تغییر وضعیت، جز عامل محرکی در بخش های مختلف توسعه نمی توان بدان متکی شد.  

توریسم تجارت غیر رسمی مرزی, فرصت و چالش, توسعه از درون, تحولات شهرستان بانه