محمد امین شفیع خانی - دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف
مصطفی تقوی - استادیار گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف

برساختگی اجتماعی فناوری عنوان نگرشی است که گرچه در حوزه مطالعاتی علم و فناوری مطرح شده، بازتاب چشمگیری در حوزه فلسفه فناوری داشته است. این نظریه، که مدعی تاثیر چشمگیر جامعه در ساخت فناوری است، در راستای نگرش جامعه شناسانه به علم و اعتقاد به برساختگی اجتماعی آن مطرح شده است. پینچ و بایکر، دو مبدع و مدافع اصلی نگرش باف (مخفف برساختگی اجتماعی فناوری)، درصدد برآمدند که سه مفهوم گروه های اجتماعی مرتبط ، پایان یافتگی و انعطاف پذیری تفسیری را، که در جامعه شناسی علم به کاررفته، در جامعه شناسی فناوری (خصوصا مصنوع فنی) به کار گیرند. در این نوشتار به تبیین مدعای باورمندان به باف، انتقادات گوناگون وارد بر آن و نیز پاسخ حامیان باف به برخی از این انتقادات خواهیم پرداخت.

برساختگی اجتماعی فناوری, فناوری, مصنوع فنی, نگرش سامانه ای, نگرش مهندسی ناهمگن