ص فضل آبادی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
م عسکری حصنی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
آ تیموری - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
م معتمدی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

در مطالعه حاضر انتوژنی ریخت شناسی اتولیت در سه جمعیت متفاوت از کپور ماهی دندان دار معمولی Aphantits dispar (1829 ,Rippell) مطالعه گردید. برای این منظور از سه زیستگاه میناب، رودخانه شور و چشمه آب گرم خور گو از زیر حوضه هرمزگان نمونه برداری انجام شد. از هر زیستگاه تعداد 48-37 نمونه در قالب چهار سایز کلاس بر اساس طول استاندارد (SL) صید شد. نمونه ها بعد از تثبیت در اتانول 96% به آزمایشگاه بیوسیستماتیک جانوری دانشگاه شهید باهنر کرمان منتقل گردیدند. در آزمایشگاه بعد از اندازه گیری های ریخت شناسی و شمارشی، سنگریزه شنوایی یا اتولیت استخراج و عکس برداری از تولیت ها صورت گرفت. نتایج نشان دادند اتولیت این سه زیستگاه از لحاظ شکل کلی دارای تفاوت بودند. این تفاوت ها بیشتر مربوط به نواحی روستروم و آنتی روستروم میباشد. همچنین تولیت های سایز کلاس اول (طول استاندارد˃ 15 میلی متر) در رودخانه شور گرد، در چشمه آب گرم خورگو روستروم و آنتی روستروم در حال شکل گیری و در میناب اتولیت ها تقریبا گرد و روستروم و آنتی روسترم در بعضی از نمونه ها در حال شکل گیری است. بیشترین تفاوت در سایز کلاس چهارم (طول استاندارد > 28 میلی متر) مشاهده گردید که تمامی برجستگی ها و شیارهای شاخص اتولیت این گونه به صورت رشد یافته هست. مطالعات قبلی نشان داده اند که رشد تولیت تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی هست. از آنجایی که ریخت شناسی اتولیت در سایز کلاس اول در سه زیستگاه تفاوت های اندکی داشتند می توان چنین نتیجه گرفت: در مراحل اولیه رشد جانور، رشد اتولیت تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و ارثی است. با توجه به تفاوت در شرایط محیطی هم زمان با رشد اتولیت این عوامل در رشد و شکل گیری اتولیت تاثیر گذاشته و باعث ایجاد تفاوت در ریخت شناسی اتولیت گردیده است که ممکن است در نتیجه سازگاری های محیطی این جانور در زیستگاههای با شرایط محیطی متفاوت در جهت بالا بردن کارایی و نقش این ساختار در گوش داخلی باشد.

انتوژنی، کپور ماهیان دندان دار، زیر حوضه های هرمزگان.