تحلیل همدیدی وقوع سیلاب 11 آذرماه 1394 در استان همدان با استفاده از داده های ارتفاع ژئوپتانسیل(Hgt)و امگا (Omega)

از مهم ترین مخاطرات محیطی وقوع سیلاب در اثر رخداد بارش های سنگین می باشدکه نمونه آن سیلاب در آذرماه 1394 در شهرهای جنوبی استان همدان بود. چنین رخدادی محصول آرایش الگوهای جوی در ترازهای مختلف و نقش متغیرهای مهمی همچون سرعت قائم هوا (امگا) می باشد که از دیدگاه همدیدی قابل بررسی است. برای این منظور پراکندگی میانگین سالیانه بارش در دوره آماری 18 ساله در استان همدان مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شدکه بیشینه بارندگی هادر بخش جنوب غربی و کمینه بارندگی ها در بخش شرقی استان همدان قرار دارد . بررسی ها نشان داد که بیشینه بارندگی در روز وقوع سیلاب نیمه جنوبی استان همدان بوده است. تحلیل الگوهای موجود در نقشه های ارتفاع ژئوپتانسیل ترازهای 850 و 500 هکتوپاسکال نشان می دهد که علت وقوع بارش سنگین عمیق شدن ناوه بادهای غربی و کشیده شدن آن تا شمال آفریقا و محل تشکیل کم فشار های سودانی بوده است که علاوه بر ریزش هوای سرد از سمت شمال و تقویت سامانه بارشی باعث دینامیکی شدن سامانه سودانی شده است. استقرار آنتی سیکلون بر روی دریای عمان و عرب در جنوب و شرق عربستان و انتقال گرما و رطوبت به منطقه همگرایی دریای سرخ باعث تقویت سامانه سودانی و وقوع بارش سنگین درجنوب استان همدان شده است. افزایش مقادیر منفی سرعت حرکات قائم هوا (امگا) از تراز 850 هکتوپاسکال تا تراز 500 و تشکیل هسته بیشینه منفی آن منطبق بر منطقه مورد مطالعه شدت حرکات صعودی هوا را نشان می دهد که آزاد شدن گرمای نهان و تزریق رطوبت منجربه افزایش سرعت صعود هوا به لایه های بالاتر جو ، تشکیل ابرهای کومولوس و کومولونیمبوس و وقوع بارش سنگین در جنوب استان همدان می شود.

Keywords:

ارتفاع ژئوپتانسیل , امگا , بارش , سیلاب , همدان