محمد سلیقه - دانشیار گروه اقلیم شناسی دانشگاه خوارزمی تهران، ایران

هدف از این مقاله، تعیین تاثیر تغییرات اقلیمی دوران اخیر در افزایش وردایی2 ترازهای ارتفاع ژئوپتانسیل سطوح میانی تروپوسفر ایران و تغییرات در الگوهای فشار سطح زمین در سه ماه فصل زمستان (دوره بارشی ایران) میباشد. بدین منظور از داده های ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال و داده های فشار تراز دریا استفاده شد. سپس دو بازه زمانی ده ساله (بازه اول از 1948 تا 1957 و بازه دوم از 2008 تا 2017 میلادی) انتخاب شدند. مقایسه این دو بازه زمانی ، مبنای تعیین کننده مقدار تغییرات رخ داده در ترازهای پایینی و میانی تروپوسفر ایران بوده است. داده های مورد استفاده داده های باز کاوی شده مرکز ملی اقیانوس شناسی ایالات متحده آمریکا بوده است. نتایج تحقیق نشان داد که وردایی در ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکالی در نیمه شمالی بیش از نیمه جنوبی ایران است. در تمام ماه های فصل سرد سال بین بازه اول و دوم تغییرات قابل ملاحظهای در واریانس ارتفاع تراز500 هکتوپاسکال مشاهده شد. افزایش واریانس ارتفاع تراز500 هکتوپاسکال در بازه دوم بویژه در نیمه شمالی، که به ایام اخیر نزدیکتر است، ناشی از افزایش دمای سیاره زمین و به دنبال آن افزایش شرایط فرین های آب و هوایی ناشی از تغییرات اقلیمی دوران اخیر است.

وردایی- ارتفاع ژئوپتانسیل – تغییر اقلیم- مراکز فشار