اکرم کرامت - عضو هیئت علمی (مربی آموزشی) دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول

بیابان‌زایی در میان 37 چالش مهم جهانی، به عنوان یکی از سه چالش اصلی فراروی بشر در قرن 21 (پس از چالش‌های مهم تغییر اقلیم و کمیابی آب شیرین) محسوب می شود ، به طوری که براساس گزارش های سازمان های بین المللی یک ششم جمعیت ، سه چهارم اراضی خشک و یک سوم خشکی های جهان به مساحت 5 میلیارد هکتار در 110 کشور جهان در معرض پدیده بیابان زایی است. در مجموع از نظر تناسب سطح مناطق خشک ایران با جهان ، ایران روی کمربند خشک جهان قرار گرفته و 64.6 درصد از مساحت آن دارای اقلیم خشک و فراخشک است که 3.3 برابر درصد جهانی است.بیابانهای گرم عربستان و آفریقا در فصل تابستان قسمتهای جنوب و جنوب غربی کشور ایران را بیشتر در فصل تابستان تحت نفوذ خود در می آورند. در دوره گرم سال بر اثر استقرار پر فشار جنب حاره بر بالای ایران ، آسمان ایران بدون ابر می باشد که در نتیجه سبب گرمایش شدید زمین می شود و مرکز کم فشار روی خلیج فارس را به وجود می آورد . این مرکز کم فشار هوای شبه جزیره عربستان را به داخل ایران کشانده و سبب بالا رفتن دمای شهر های جلگه ای خوزستان می شود. با افزایش دما در شبه جزیره عربستان ، دمای هوای مجاور سطح خاک افزایش پیدا می کند. این افزایش دما موجب بروز تلاطم و وزش باد در لایه های زیرین اتمسفر می شود. اگر سرعت وزش باد از سرعت آستانه جدایش پذیری خاک یا به عبارتی آستانه فرسایش فزونی گیرد مقادیر قابل توجهی ذرات خاک از بستر خود جدا شده و ذرات ریز آنها به صورت گرد وغبار به داخل جو وارد می شود. چنانچه این نوع ناپایداری در منطقه ای مانند ماسه زار بزرگ ربع الخالی در صحرای عربستان روی دهد مقادیر زیادی از ذرات مجزای رس و لیمون که در بستر خاک خشک صحرای مذکور به وفور یافت می شود وارد جو شده و طوفانهای عظیم گرد وخاک را ایجاد می نماید. در این میان خوزستان با وجود منابع عظیم نفت و گاز، پتروشیمی و سدهای عظیم شریان اقتصادی کشور است که متاسفانه دامنه خشکسالی، تاثیرات سوء بر این استان و بالطبع برکشور داشته است. از تاثیرات خشکسالیهای اخیر در خوزستان، تغییرات آب و هوایی و افزایش آلاینده ها و گرد و غبار در هوا بوده که مشکلات عدیده ای را برای مردم استان ایجاد نموده است . رکود و وقفه در فعالیتهای اقتصادی خوزستان بدلیل شرایط نامساعد جوی و تغییرات شدید آب و هوایی مانند گردوغبار اقتصاد کشور را متاثر و نبض اقتصادی کشور را به شماره می اندازد. در این تحقیق سعی شده است با علت یابی میان خشکسالی و منابع ایجاد کننده گرد و غبارهای دو ساله اخیر در استان و بررسی تصاویر ماهواره ای، راهکارهایی مناسب جهت پیشگیری از آثار سوء آنها در جهت ارتقا سلامت جامعه ارائه شود

گرد و غبار، آلاینده های هوا، خشکسالی