پسته وحشی(بنه) و ارزش زیست محیطی آن در دهستان جبل(بخش کوهپایه- استان اصفهان)

پسته وحشی از جمله گیاهان با ارزشی است که در مناطق مختلف ایران سطح قابل ملاحظه ای را بخود اختصاص داده است. این گونه به لحاظ اقتصادی از نظر تولید صمغ )سقز( و استفاده از آن در تولید انواع مواد داروئی و بهداشتی ، میوه و شاخ و برگ آن در تغذیه و تولید علوفه، و همچنین از لحاظ زیست محیطی بدلیل نقش آن در حفاظت و جلوگیری از فرسایش، تلطیف آب هوای منطقه، تأمین آبهای زیرزمینی و اهمیت رویشگاهها بعنوان مأمن و مأوای حیات وحش و مقاومت بسیار بالای آن در تحمل خشکی و سایر شرایط نامناسب محیطی از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است. درخت بنه یا(P.atlantica) با دو زیر گونه Kurdica و mutica در ایران گزارش شده است. مطالعات و گزارشات مستند موجود در خصوص پسته وحشی بیانگر این است که رویشگاه های این گیاه با ارزش و مقاوم به خشکی و سایر شرایط نامناسب محیطی که سطحی معادل 2/4 میلیون هکتار از کشور را می پوشاند به دلایل مختلف از جمله چرای دام، آتش سوزی، تغییر کاربری زمین، بهره برداری نا مناسب از صمغ آن، عوامل ژنتیکی و محیطی متعددی همراه با سایر فعالیت های انسانی مورد تخریب و تجاوز قرار گرفته است. بنابراین با توجه به اهمیت این گیاه، در این پژوهش به بررسی وضعیت این گیاه در دهستان جبل (بخش کوهپایه- استان اصفهان) پرداخته شد و بدین منظور با مراجعات مکرر به اکثر مناطق این دهستان بخصوص مناطق کوهستانی مشاهده گردید که در گذشته به دلیل استفاده از این درخت، چه به لحاظ بهره برداری از چوب و چه به لحاظ استفاده از صمغ آن، تعداد بیشماری از این درختان تنومند قطع گردیده و با توجه به رویش مجدد از تنه اصلی و از طرفی چرای بی رویه دام، این نهال تازه نتوانسته شرایط اولیه را کسب نماید و به همین دلیل در معرض خطر نابودی قرار گرفته است. بنابراین با توجه به شواهد و شرایط زمین شناسی این دهستان برای توسعه مجدد درختان بنه مناسب بوده و از آنجاییکه این دهستان در منطقه خشک کشور واقع گشته این درخت مناسب ترین پوشش گیاهی درختی برای این منطقه می باشد و می تواند در برابر شرایط سخت محیطی مقاومت نماید و با تقویت و حفظ این گیاه می توان هم به لحاظ اقتصادی هم به لحاظ زیست محیطی، به منطقه کمکی شایانی را نمود و با راهکارهایی اساسی در روند گسترش هر چه بیشتر این گیاه اقدام نمود

Keywords:

پسته وحشی , زیست محیط , دهستان جبل