رضا دهمرده - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
ابوالفضل دهمرده - دانش آموز پایه دوازدهم دبیرستان راه هدایت زاهدان

مولانا همام الدین تبریزی بزرگترین شاعر تبریز محسوب می گردد وی در روزگار خود از گروه علما و عرفا به شمار می آمده و جنبه ی علم و عرفان وی بر هنر شاعری غالب بوده است . وی در نزد بزرگان زمان خود مقامی بس ارجمند داشته و از نهایت احترام و تکریم آنان برخوردار بوده است .همام نیز از میان شاعران پیشین از سنایی، انوری و نظامی و از میان گویندگان معاصر خود از سعدی تاثر یافته است . به جرات می توان گفت که کمال سبک همام بستگی به تتبع از غزلهای سعدی دارد و پیروی از شیوه اوست که غزلهای همام را حلاوت و شیرینی بخشیده است . سعدی و همام در یک نقطه با هم اشتراک کامل دارند و آن نقطه ی اشتراک خاندان معروف جوینی است . از شاعرانی که از همام متاثر شده اند عبید زاکانی، حافظ، کمال خجندی و شمس مغربی را می توان نام برد .یکی از برجسته ترین و مشخص ترین خصیصه سبک سعدی در غزل عاشقانه است در غزل های همام نیز آشکارا دیده می شود و در اثر وجود همین خصوصیات مشترک است که گاهی بازشناختن برخی از غزل های آنان جز با تعمق و دقت بسیار مقدور نیست . مطاعه غزل های همام این حقیقت را روشن می سازد که وی اگرچه مستقیما نزد سعدی تلمذ نکرده ولی در معنی شاگرد اوست و اگر شعر شاگرد به شعر استاد ماننده باشد جای شگفتی نیست و جز آن نباید انتظار داشت . و این امر در همان روزگار سعدی و همام بر مردم شعر شناس و صاحب ذوق روشن بوده است . دراین مقاله به اشاره ها و تلمیحات آیات قرآن کریم در دیوان همام تبریزی پرداخته شده است.

اشارات، تلمیحات، آیات، قرآن کریم، همام