تحلیل آماری تغییرات آب زیرزمینی و علل افت آبخوان در دشت اردبیل

منابع آب های زیرزمینی یکی از مهمترین و با صرفه ترین منابع آب به شمار میرود که شناخت صحیح و بهره برداری اصولی از آن می تواند در توسعه پایدار فعالیت های اجتماعی و اقتصادی یک منطقه به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک نقش به سزایی داشته باشد. این پژوهش با هدف بررسی عوامل موثر بر افت و تغییرات سطح آب های زیرزمینی دشت اردبیل در دو مقطع زمانی 1995 تا 2005 و 2005 تا 2015 انجام گرفت. برای بررسی از داده های ایستگاه های بارندگی و نقشه های کاربری اراضی استفاده گردید. قواعد تصمیم گیری جمعی از شناخته شده ترین و متداول ترین روش های MADM در تصمیم گیری مبتنی بر GIS است و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) یکی از روش های آن می باشد که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفت. نتایج بررسی تغییرات سطح کاربری اراضی در طول سال های 1993، 2005 و 2015 در دشت اردبیل نشان داد کاربری های زراعت آبی به ترتیب با 48156/26، 50678/66 و 58356/68 هکتار بیشترین سطح و پهنه آبی به ترتیب با 168/75، 88/65 و 380/95 هکتار کمترین سطح را داشتند که نشان از دخالت بالای اراضی کشاورزی در افت سطح ایستابی اراضی کشاورزی در دشت اردبیل می باشد. بررسی روند تغییرات چاه های پیژومتری نشان داد در دشت اردبیل حداکثر ارتفاع سطح ایستابی ( 1437 متر) مربوط به قسمت های جنوب دشت اطراف اراضی-نوشهر-کرکان و حداقل ارتفاع ( 1300 متر) مربوط به اطراف روستای خلیفهلو شیخ می باشد که، بیشترین میزان سطح زیر کشت نیز طبق نقشه های کاربری در این مناطق متمرکز شده است.

Keywords:

آب زیرزمینی , کاربری اراضی , چاه های پیزومتری , سطح ایستابی , اردبیل