محمدعلی رجب زاده - عضو هیات علمی، بخش علوم زمین
صغری راستی - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی اقتصادی

کانسار آهن دهبید در 176 کیلومتری شمال شرقی شیراز در حاشیه جنوبی زون سنندج– سیرجان قرار گرفته است. کانه زایی آهن به صورت رگه ای در امتداد گسل های با امتداد شمالغرب-جنوب شرق درون سنگهای رسوبی دگرگون شده پرمین و دولومیتهای شدیداً سیلیسی شده تریاس صورت گرفته است. مطالعات صحرایی و کانی شناسی نشان می دهند که کانی اصلی مگنتیت بوده که به صورت سیمان قطعات زاویه دار برشی شده سنگ میزبان را در بر می گیرد. کانی های فرعی شامل هماتیت، اسپیکولاریت، مارتیت، و هیدروکسیدهایی نظیر گوتیت و لیمونیت می شوند که در امتداد شکستگی های کانسنگ آهن ایجاد شده اند. کانی های باطله نیز شامل کربنات، کوارتز و مقادیر اندکی فلدسپار می باشند. اشکال رگه ای همراه با ساخت نواری یا لایه ای متقارن، ساخت و بافت لانه زنبوری و کلوفرمی نشانگر تشکیل نهشته های معدنی از طریق پرکردن فضاهای خالی در اثر فعالیت سیال گرمابی است. میزان اکسید آهن در نهشته های معدنی بسیار متغییر بوده و از 34 تا 74 درصد وزنی تغییر می کند. مقدار فسفر کانسنگ نیز بسیار پایین می باشد که هرگونه منشا ماگمایی را رد می کند. وجود منگنز بالا (10-4) در نمونه های معدنی وعدم حضورکانی های معمول حاوی منگنز، نشانگر جانشینی Fe+2 توسط Mn+2 در شبکه مگنتیت است. مقادیر متوسط Co و Ni کانسنگ به ترتیب 4/28 و 14/7ppm بوده که در محدوده ذخایر جهانی آهن گرمابی قرار می گیرند. همچنین مقادیر مس، طلا و نقره کانسنگ آهن نشان می دهد که این کانسار جز کانسارهای گرمابی نوع IOCG نمی باشد

کانسار آهن گرمابی، دهبید، مگنتیت، کانه زایی