سامان سیار - دانشجوی روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی،دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
الهام اکبری - دانشجوی روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی،دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

سوء مصرف مواد پدیده ای مزمن است که آسیب های فراوان جسمی، روانی، اجتماعی، خانوادگی و اقتصادی را به دنبال دارد. به نظر می رسد سرمایه روان شناختی و هوش معنوی از عوامل موثر بر عود مصرف مواد می باشند. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ابعاد سرمایه روانشناختی و هوش معنوی با گرایش به اعتیاد دانشجویان می باشد. به این منظور در یک تحقیق توصیفی از نوع همبستگی از بین تمامی دانشجویان ترم تابستان دانشگاه سراسری مراغه در سال تحصیلی 97- 98 نمونه ای متشکل از 100 نفر از دانشجویان مشغول به تحصیل در ترم تابستان دانشگاه مراغه به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. همچنین از سه پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتانز و پرسشنامه هوش معنوی محقق و پرسشنامه گرایش به اعتیاد زرگر به عنوان ابزار پژوهش استفاده گردید و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss نسخه 24 استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که میان سرمایه روانشناختی و ابعاد آن (خودکارآمدی، امیدواری، تاب آوری و خوش بینی) با گرایش به اعتیاد رابطه منفی معناداری وجود دارد. همچنین بین ابعاد هوش معنوی فقط بین توانایی مقابله با مشکلات و خودآگاهی و عشق و علاقه با گرایش به اعتیاد رابطه منفی معنی داری مشاهده شد و رابطه معناداری میان سجایای اخلاقی و تفکرکلی و بعداعتقادی به عنوان دیگر مولفه های هوش معنوی با گرایش به اعتیاد مشاهده نشد. نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که از بین مولفه های سرمایه روانشناختی فقط خودکارآمدی، گرایش به اعتیاد را به طور منفی و معنادار پیشبینی می کند در صورتی که امیدواری، تاب آوری و خوش بینی به عنوان دیگر مولفه های سرمایه روانشناختی قادر به پیشبینی گرایش به اعتیاد نمی باشند. همچنین از بین مولفه های هوش معنوی نیز تنها خودآگاهی و عشق و علاقه قادر به پیشبینی گرایش به اعتیاد به طور منفی و معنادار می باشد و مولفه های دیگر هوش معنوی قادر به پیش بینی گرایش به اعتیاد نمی باشند. نتایج پژوهش حاضر نشانگر اهمیت سرمایه روانشناختی به عنوان یکی از مولفه های مهم روانشناسی مثبت نگر و هوش معنوی به عنوان جنبه جدیدی از هوش در کاهش گرایش به اعتیاد دانشجویان است. بنابراین ارائه آموزش هایی مبتنی بر خودکارآمدی به عنوان مولفه مهمی از سرمایه روانشناختی و خودآگاهی و عشق و علاقه به عنوان مولفه مهمی از هوش معنوی در محیط های آموزشی، منجر به کاهش گرایش به اعتیاد در دانشجویان خواهد شد.

سرمایه روان شناختی، هوش معنوی، اعتیاد، دانشجو.