شهلا الهامی - کارشناس ارشد جزا و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران
زهرا صالحی - دانش آموخته کارشناسی ارشد ، حقوق بشر، دانشگاه مفید قم، قم، ایران
فریبا قاسمی - کارشناسی فقه و حقوق دانشگاه پیام نور اصفهان، اصفهان، ایران

یکی از شرایط مهم بهره مندی از حق محاکمه عادلانه ، رسیدگی به دعاوی و شکایات و صدور حکم در اسرع وقت است. چنان چه فرایند دادرسی بی هیچ دلیل موجه و قانونی دچار اطاله غیرطبیعی و غیرمنطقی شود یقینا براساس دادرسی عادلانه لطمه می زند، هرچند که در نهایت هم حکم به نفع صاحب حق صادر شود. اطاله غیرمعقول و بی دلیل ، به طور قطع به اساس دادرسی عادلانه ضربه خواهد زد چرا که آن را از هدف اصلی خود ، که تضمین حقوق اصحاب دعوا از یک طرف و حقوق جامعه از طرف دیگر است، منحرف می سازد. از این رو تاخیر بی دلیل در فرایند کیفری، اعم از مرحله تحقیقات مقدماتی و خود دادرسی ، هم قربانی جرم را از رسیدن به موقع به حقوق از دست رفته خود محروم می سازد و هم با حقوق دفاعی جامعه ناسازگار است. و همچنین امنیت زندگی اجتماعی، شغلی و خانوادگی و حتی روانی متهم را نیز با خطر جدی مواجه می کند. در مقابل رسیدگی بدون تاخیر به قضایای کیفری، نه تنها موجبات روشن شدن وضعیت بزهکار و بزه دیده را در مهلت معقول فراهم می کند ، بلکه با توجه به اقدامات معمول دستگاه عدالت کیفری، زمینه اتخاذ تدابیر اصلاحی درمانی مناسب برای بزهکار و نیز به کار گیری تدابیر لازم جهت حمایت مناسب تر از بزه دیده فراهم خواهد شد. با توجه به اهمیت موضوع پیش گفته در این پژوهش تلاش بر این است که به بررسی عوامل انسانی موثر بر اطاله دادرسی در امور کیفری و در پایان به ارائه پیشنهادهای لازم برای پیشگیری از اطاله دادرسی و سرعت بخشی به فرایند دادرسی کیفری خواهیم پرداخت.

اصل تسریع در رسیدگی، فرایند دادرسی، دادرسی عادلانه، اطاله دادرسی، دادرسی کیفری، عدالت