محمد رضا علم - دانشگاه شهید چمران، گروه تاریخ، اهواز، ایران
زهرا رضوی سوسن - دانشگاه شهید چمران، گروه تاریخ، اهواز، ایران.

جنبش تنباکو ( 1309 ه.ق) قیام عمومی مردم ایران به رهبری حاج میرزای شیرازی در عهد ناصرالدین شاهودراعتراض به واگذاری قرارداد توتون و تنباکو مشهور به قرارداد رژی است که به یک انگلیسی بهنام ماژور تالبوت واگذار گردید. زنان به عنوان بخشی از جامعه در این قیام عمومی حضوری فعالداشتند. مقاله حاضربر تبیین سهم زنان وبررسی علل حضور آنان در جنبش تنباکو است. چنین به نظرمی رسد که مشکلات اقتصادی وافزایش آگاهی زنان از اوضاع سیاسی واجتماعی جامعه در مشارکتفعال انها در این قیام موثر بوده است،حضور ودر بعضی موارد پیشگامی زنان در جنبش تنباکو،حمایت آنهااز روحانیت و پیرویشان از فتوای مراجع تقلیدو مبارزات مسلحانه آنها برای دستیابی به هدفشان که همانالغای امتیاز رژی بود وبیش از هرچیز به دلیل افزایش آگاهیشان از اوضاع سیاسی و اقتصادی جامعهوانگیزه های مذهبی صورت گرفت در پیروزی جنبش تنباکو نقشی بسیار تعیین کننده وموثر داشتهاست.تحقیق حاضرپژوهشی نظری و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای است.

جنبش تنباکو, زنان