سعید حاتمی - دانشگاه ولی عصر (عج)، رفسنجان ایران
پروانه صفایی قهفرخ - زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان ایران

برخی از شاعران در دوره مشروطه عمدتا به دلیل بی بهره بودن از درک عمیق مبانی آموزه های اسلام و تنها با تکیه بر دریافتهای خود از ظواهر قوانین شرع و با تاثیر پذیری از تحولات اجتماعی و فرهنگی نو ظهور و بی سابقه زمان؛ مانند رواج نگرش غرب گرایانه به زن موضوعاتی را از قبیل حقوق و آزادی زنان، انتقاد از حجاب و مخالفت با ازدواج دختران در سنین نوجوانی، در شعر خود مطرح کردند و در این راه تا مرز عناد و ستیزه جویی با آموزه های دینی پیش رفتند. ایرج میرزا، عارف قزوینی و ابوالقاسم لاهوتی از جمله این شعرا هستند. در این جستار، با نگرشی توصیفی- تحلیلی به بررسی و مقایسه تجلی این موضوع در شعر این سه شاعر پرداخته می شود. بر اساس نتایج این پژوهش، هر چند دیدگاه های این سه تن، نسبت به زنان و مسائل مربوط به آنها، به دلایلی چون؛ قلت بضاعت علمی، تاثر از نگرش یک بعدی اومانیستی و مرعوبیت در برابر فرهنگ غربی، با نگرشی انتقادی به فرهنگ بومی و پشتوانه های مذهبی آن، همراه است؛ اما مواضع آنها در این خصوص، بدلیل تفاوت عوامل تاثیر گذار فردی؛ چون شخصیت، نگرش فلسفی و محیط زندگی،تا حدی بایکدیگر تفاوت دارد.

زن, شعر مشروطه, ابوالقاسم لاهوتی, ایرج میرزا, عارف قزوینی