تاثیر روش مصرف، منابع مختلف کودهای آهن بر جذب برخی عناصر کم مصرف و پایداری غشا پلاسمایی گیاه سورگوم

چکیده سابقه و هدف: اهمیت کشاورزی، با افزایش جمعیت، بیش از هر زمان دیگری برای تمامی جوامع بشری مشخص گردیده است. عنصر آهن یکی از عناصر کم مصرف ضروری برای رشد گیاهان می باشد. در پژوهش حاضر سعی بر آن شده که علاوه بر بررسی غلظت عناصر کم مصرف در ریشه و اندام هوایی گیاه سورگوم، به پایداری غشای پلاسمایی آن در برابر ورود عناصر به درون آن و مقاومت گیاه در برابر تنش وارده به غشای درونی گیاه که این تنش میزان سطوح آهن کاربردی می باشد، توجه گردد. هدف از انجام این پژوهش مقایسه نحوه مصرف منابع آهن و تاثیر متقابل آن با غلظت و نوع کود کاربردی بر غلظت عناصر غذایی کم مصرف و پایداری غشای پلاسمایی گیاه سورگوم می باشد. مواد و روش ها: به منظور بررسی نحوه مصرف منابع آهن بر خصوصیات گیاه Sorghum Bicolor (L.) Moench (سورگوم رقم اسپیدفید)، آزمایشی در شرایط گلخانه به صورت طرح فاکتوریل در قالب کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل دو سطح آهن (مصرف خاکی: 270/0، 405/0 میلی گرم آهن در کیلوگرم خاک و محلول پاشی: 25/0 و 5/0 گرم آهن در لیتر همراه با شاهد در دو مرحله) از پنج منبع کودی (کلات آهن ، سولفات آهن، نانوآهن سبز (حاوی 9% آهن)، کلات آهن پلیمری، سولفات آهن پلیمری) بود. یافته ها: تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثرات متقابل سه گانه بر اکثر صفات و اثرات متقابل دوگانه بر مقدار مس ریشه در سطح احتمال 5% معنی دار شده اند. در مصرف خاکی 270/0 میلی گرم در کیلوگرم کلات آهن، درصد پایداری غشا پلاسمایی ریشه (06/5 برابر) و در سطح 405/0 میلی گرم در کیلوگرم، غلظت روی ریشه (99/6 برابر) در تیمار نانوآهن سبز افزایش معنی داری نسبت به شاهد یافته اند. در محلول پاشی منابع آهن در سطح 25/0 گرم در لیتر میزان کلروفیل کل (95/75%)، درصد پایداری غشا پلاسمایی برگ (33/6 برابر) و غلظت آهن در اندام هوایی (99/1 برابر) به ترتیب در تیمارهای کلات آهن پلیمری، نانوآهن سبز و سولفات آهن پلیمری افزایش معنی دار و روی اندام هوایی (05/75%) در تیمار کلات آهن کاهش معنی داری نشان دادند. در سطح 5/0 گرم در لیتر آهن، غلظت منگنز اندام هوایی (67/30%) و ریشه (46/37%) به ترتیب در تیمارهای کلات آهن پلیمری و کلات آهن کاهش معنی دار و غلظت آهن ریشه گیاه (86/47%) در تیمار سولفات آهن پلیمری افزایش معنی داری در مقایسه با شاهد نشان دادند. بیشترین غلظت مس ریشه در محلول پاشی نانوآهن سبز مشاهده شد.نتیجه گیری: به طور کلی با توجه به نتایج، اثرات منابع آهن بر خصوصیات فیزیولوژیک گیاه سورگوم و درصد پایداری غشا پلاسمایی گیاه، مثبت ارزیابی شد و تاثیر مثبت محلول پاشی تمامی منابع آهن را بر صفات درصد پایداری غشا پلاسمایی ریشه و برگ، کلروفیل کل و غلظت آهن اندام هوایی و ریشه تایید می کند.

Keywords:

سولفات آهن پلیمری , سورگوم , کلات آهن , محلول پاشی