لعیا مرادبیگی - دانشجوی دکتری زراعت دانشگاه صنعتی شاهرود
احمد غلامی - دانشیار دانشگاه صنعتی شاهرود
امیرحسین شیرانی راد - استاد موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
حمید عباس دخت - دانشیار دانشگاه صنعتی شاهرود

به منظور بررسی اثر کاشت تاخیری و تنش خشکی آخر فصل بر صفات عملکرد و اجزای عملکرد، اسیدهای چرب اشباع و غیر اشباع، به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تنش خشکی بر صفات عملکرد و اجزای عملکرد، اسیدهای چرب اشباع و غیر اشباع، میزان روغن و گلوکوزینولات دانه و محتوای پرولین کلزا آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 95-1393 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل تاریخ کاشت در دو سطح شامل: 20 مهر (کشت معمول) و 5 آبان (کشت تاخیری)، آبیاری در دو سطح شامل: آبیاری کامل (شاهد) و تنش خشکی (قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی) و نیز ارقام و هیبریدهای پاییزه کلزا شامل:Neptune, Elvise, Okapi, Tassilo, GKH0224, GKH2624, GKH3705 بودند. نتایج آزمایش نشان داد، که تاریخ کاشت، آبیاری و رقم بر تمام صفات به غیر از اسید اکوزنوئیک معنی دار بود. به تاخیر انداختن تاریخ کاشت، تعداد خورجین در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، میزان روغن دانه، اکوزنوئیک اسید و پرولین را کاهش ولی میزان گلوکوزینولات دانه و اسید بهنیک را افزایش داد. بیش ترین میزان روغن دانه (6/45 درصد) در حالت آبیاری کامل و کشت معمول و کم ترین آن ( 42.2درصد) در شرایط قطع آبیاری در مرحله خورجین دهی و کشت تاخیری به دست آمد. بالاترین میزان پرولین (21.59 میلی گرم بر گرم وزن تر) در کشت معمول و از رقم GKH3705 به دست آمد. از نظر عملکرد و اجزای عملکرد، محتوای روغن دانه، اسیدهای چرب اشباع و غیر اشباع و میزان گلوکوزینولات، رقم GKH3705 مناسب ترین بود. با توجه به نتایج، به نظر می رسد تاریخ کاشت 20 مهر و رقم GKH3705 در هر دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی می تواند به عنوان بهترین تیمار برای سودمندی تولید کلزا در منطقه کرج پیشنهاد گردد.

اسید چرب, پرولین, تاریخ کاشت, قطع آبیاری, گلوکوزینولات