حمزه شیرویی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه ایلام
مهرشاد براری - عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه ایلام
علی حاتمی - عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه ایلام
علی اشرف مهرابی - عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه ایلام

به­ منظور بررسی اثر آبیاری تکمیلی و تراکم بوته بر خصوصیات رشدی، عملکرد و اجزای عملکرد در سه رقم عدس دیم، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام به صورت اسپلیت فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. شرایط دیم با آبیاری تکمیلی و دیم بدون آبیاری به عنوان فاکتورهای اصلی آزمایش بود. فاکتور تراکم کاشت (در دو سطح 200 و 400 بوته در مترمربع) و رقم عدس (شامل سه رقم گچساران، بیله سوار، کیمیا) کرت های فرعی آزمایش را تشکیل دادند. نتایج نشان داد که آبیاری تکمیلی باعث افزایش تعداد غلاف های پر و کاهش تعداد غلاف های پوک و در کل افزایش تعداد غلاف های بوته و عملکرد تک بوته گردید. با افزایش تراکم کلیه صفات (ارتفاع، تعداد گل، تعداد شاخه اصلی و فرعی، تعداد غلاف های پر، وزن خشک تک بوته و عملکرد تک بوته) کاهش و فقط تعداد غلاف های پوک افزایش نشان داد. بنا به نتایج حاصله رقم بیله سوار بیشترین تعداد شاخه اصلی و فرعی و همچنین بیشترین وزن خشک تک بوته را دارا بود. بیشترین تعداد گل و تعداد غلاف در بوته مربوط به رقم کیمیا بودند اثر متقابل آبیاری در تراکم بر تعداد غلاف در بوته در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. تعداد غلاف پوک و تعداد شاخه های فرعی نیز تحت تاثیر اثر متقابل آبیاری در رقم قرار گرفتند. اثر متقابل هر سه فاکتور بر تعداد شاخه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود.

تعداد غلاف, تعداد شاخه, تعداد گل, ارتفاع, وزن خشک