یوسف سهرابی - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان
وریا ویسانی - استادیار گروه زراعت، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
غلامرضا حیدری - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان
خسرو محمدی - استادیار گروه زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج

به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف آبیاری و همچنین چند گونه از قارچ های آربوسکولار مایکوریزا بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد گیاه نخود (.Cicer arietinum L)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. فاکتور های آزمایشی شامل سه سطح آبیاری مطلوب، تنش متوسط و شدید خشکی، و استفاده از سه گونه قارچ مایکوریزا شامل (Glomus etunicatum، G. versiforme، G. intraradices) و عدم تلقیح (شاهد) بودند. نتایج به دست آمده نشان داد که تیمارهای آزمایشی، اثر معنی داری بر صفات مورد ارزیابی داشتند، به طوری که با کاهش میزان آب قابل دسترس گیاه، ارتفاع اولین شاخه گل دهنده، تعداد شاخه گل دهنده، وزن خشک ریشه، وزن خشک کل، وزن غلاف، تعداد غلاف در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه کاهش یافت. همچنین کاربرد گونه های قارچ مایکوریزا تاثیر معنی داری بر صفات مورد ارزیابی داشت. به طوری که هم در شرایط تنش خشکی و هم در شرایط بدون تنش، گیاهان تلقیح یافته با قارچ مایکوریزا از رشد و عملکرد بهتری در مقایسه با گیاهان تلقیح نشده برخوردار بودند. بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که تلقیح نخود با قارچ مایکوریزا چه در شرایط تنش خشکی و چه در شرایط عدم تنش می تواند از طریق افزایش جذب آب و عناصر غذایی، سبب بهبود رشد، نمو و عملکرد گیاه نخود گردد و به عنوان راهکاری در جهت افزایش عملکرد، مد نظر قرار گیرد.

خصوصیات مرفولوژیک, سطوح آبیاری, گونه های گلوموس, نخود