حسن قاسمیان اردستانی - دانشجوی دکتری اگرواکولوژی دانشگاه فردوسی مشهد
محسن جهان - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
امیر حسین شیرانی راد - استاد موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

به منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ های منتخب کلزا در رژیم های مختلف دمایی و رطوبتی، آزمایشی به صورت فاکتوریل کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و به مدت دو سال زراعی (95-1393) در منطقه کرج اجرا شد. در این تحقیق، فصل کشت در دو سطح (پائیز و زمستان) و آبیاری در سه سطح (آبیاری معمول یا شاهد، قطع آبیاری از مرحله گلدهی به بعد و قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد) به صورت فاکتوریل به عنوان عامل کرت اصلی و ژنوتیپ های بهاره کلزا شامل جری، جولیوس، ظفر، آرجی اس 003، هایولا 4815 و زابل 10 به عنوان عامل کرت فرعی در نظر گرفته شدند. صفات مورد ارزیابی عبارت بودند از ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی، تعداد خورجین، طول خورجین، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت. همه صفات مورد مطالعه تحت تاثیر تیمارهای آزمایش قرار گرفتند. در رابطه با عملکرد به عنوان برآیند نهایی اجزای عملکرد نتایج نشان داد که کشت پاییزه با عملکرد 3590 کیلوگرم در هکتار نسبت به کشت زمستانه با 2042 کیلوگرم در هکتار برتری داشت، در بررسی اثرات متقابل سه گانه، در کشت پاییزه با شرایط آبیاری معمول (شاهد)، ارقام جولیوس و زابل 10 با عملکرد دانه 5592 و 5536 کیلوگرم در هکتار، در شرایط قطع آبیاری از مرحله گل دهی به بعد ژنوتیپ جولیوس با عملکرد 2511کیلوگرم در هکتار و در شرایط قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد ارقام جولیوس و زابل 10 با عملکرد 4124 و 3959 کیلوگرم در هکتار، ارقام برتر بودند. بطور کلی کشت پاییزه به عنوان بهترین زمان وارقام جولیوس و زابل 10 به عنوان پایدارترین ارقام معرفی گردیدند.

تاریخ کاشت, تنش خشکی, خورجین, عملکرد بیولوژیک