ارازقلی خوجم لی - دانشجوی کارشناسی ارشد کشاورزی اکولوژیک دانشگاه گنبدکاووس
علی نخ زری مقدم - استادیار دانشگاه گنبدکاووس
مهدی ملاشاهی - استادیار دانشگاه گنبدکاووس
لیلا آهنگر - استادیار دانشگاه گنبدکاووس

به منظور بررسی تاثیر نیتروژن و آبیاری تکمیلی بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود رقم آزاد، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه گنبدکاووس در سال زراعی 95-1394 اجرا گردید. عامل نیتروژن در سه سطح شامل عدم مصرف نیتروژن، مصرف 25 و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و عامل آبیاری در سه سطح شامل بدون آبیاری، آبیاری تکمیلی در مرحله گل‎دهی و آبیاری تکمیلی در دو مرحله گل‎دهی و پر شدن دانه بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که بیش ترین عملکرد دانه و پروتئین از تیمار مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن به ترتیب با 3346 و 793.8 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. حداقل عملکرد دانه و پروتئین نیز مربوط به تیمار عدم مصرف نیتروژن به ترتیب با 1880 و 412.9 کیلوگرم در هکتار بود. بیش ترین عملکرد دانه و پروتئین از تیمار آبیاری در مرحله گل دهی + پر شدن دانه به ترتیب با 2923 و 649.7 کیلوگرم در هکتار و حداقل عملکرد دانه و پروتئین از تیمار عدم آبیاری به ترتیب با 2199 و 515.9 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. آبیاری در مرحله گل دهی + پر شدن دانه بیش ترین مقدار اجزای عملکرد را تولید کرد. مصرف نیتروژن تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن 100 دانه، عملکرد دانه، وزن خشک بوته، درصد پروتئین و عملکرد پروتئین را افزایش داد. بیش ترین درصد پروتئین با 23.72 درصد به تیمار مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار تعلق داشت. کم ترین درصد پروتئین با 22.03 درصد از تیمار عدم مصرف نیتروژن به دست آمد که با تیمار مصرف 25 کیلوگرم نیتروژن در هکتار اختلاف معنی داری نداشت.

درصد پروتئین, مرحله گل دهی, غلاف, مرحله پرشدن دانه