ایرج همتی - دانشجو، گروه اصلاح نباتات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
سید سعید پورداد - عضو هیئت علمی (استاد)، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی
رجب چوکان - عضو هیئت علمی (استاد)، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی

به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط و شناسایی ژنوتیپ­های پایدار، 20 ژنوتیپ اصلاح شده داخلی آفتابگردان در 10 محیط شامل چهار منطقه در شرایط رطوبتی متفاوت طی سه سال زراعی (90-89، 91-90 و 93-92)، در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده­های حاصل از عملکرد دانه از طریق تجزیه گرافیکی GGE بای ­پلات بررسی شدند. بر اساس نتایج حاصل، ژنوتیپ­های G3(Sil-42)، G15(Sil-75)، G17(Sil-20)، G14(Sil-82) و G6(Sil-162) ازنظر پایداری و عملکرد مطلوب­ترین ژنوتیپ­ها بودند، هم­چنین ژنوتیپ­های G9(Sil-231)، G4(Sil-94) و G20(Armaverski) به عنوان ناپایدارترین ژنوتیپ­ها شناخته شدند. نمودار رابطه بین محیط­ها نشان داد که بین محیط­های E3 و E7، محیط­های E4، E5 و E6 و هم­چنین بین محیط­های E2، E10 و E8 همبستگی بالای وجود داشت. محیط E9 با سه محیط E2، E8 و E10 همبستگی مثبت داشت. از طرفی محیط­های E7 و E3 با محیط­های E10، E2، E8 و E9 همبستگی منفی و نزدیک به 1- داشتند. بین محیط گروه E6، E5 و E4 با محیط­های گروه E10، E2، E8 و E9 همبستگی وجود نداشت، لذا تقریبا محیط­های مجزا محسوب شدند. مطلوب­ترین محیط، محیط E4(سرارود، سال زراعی 90-89 با آبیاری تکمیلی) بود که کمترین فاصله را از محیط فرضی ایده­آل داشت. محیط E1(گچساران، سال زراعی 93-92، بدون آبیاری) به عنوان نامطلوب­ترین محیط شناسایی گردید.

آفتابگردان, اثرمتقابل, پایداری, GGE بای پلات