سحر شامنصوری - گروه علوم کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران
مهرآنا کوهی دهکردی - گروه علوم کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران
محمود شمیلی - موسسه تحقیقات و آموزش توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان

تنش خشکی یک بحران در حال رشد است که به شدتتولید محصولات کشاورزی در سراسر جهان را محدود نموده و عامل مهمی در کاهش عملکرد گیاهان زراعی ازجمله نیشکر به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می رود. به منظور گزینش سوماکلون­های متحمل به خشکی در سه واریته تجاری نیشکر، تنش خشکی در چهار سطح )شاهد( صفرT1=، 25T2= ، 50  T3=و 75 T4= گرم در لیتر پلی اتیلن گلیکول در محیط کشت بافت MS اجرا گردید. شاخص های کمی بافت های کالوس به دست آمده از جهش تصادفی، موردمطالعه قرار گرفت. پس از باز زا شدن کالوس­ها و انتقال گیاهک ­ها به محیط شاخه زایی، از هر سطح تنش خشکی واریانت های متعددی انتخاب و میزان تجمع پرولین در ارقام بررسی شد. بر اساس نتایج به دست آمده تمامی شاخص های کمی موردمطالعه در هر سه واریته تحت تاثیر تنش خشکی قرار گرفتند. در تیمارهای تحت تنش خشکی زمان القاء ظهور کالوس به طور میانگین 33.8 درصد بیشتر از تیمار شاهد و درصد کالوس­ زایی به طور میانگین 31.71 درصد کمتر از تیمار شاهد بود. درصد کالوس باززا نیز به طور میانگین 13.53 درصد کمتر از تیمار شاهد و زمان القاء گیاهک­ به طور میانگین 43.21 درصد بیشتر از تیمار شاهد به دست آمد. روند میزان تجمع پرولین به مقدار زیادی متاثر از ژنوتیپ بود وبا افزایش سطح تنش خشکی افزایش نشان داد. در سوماکلون­ های حاصل از واریته CP48-103 مقدار تجمع پرولین بیشتری مشاهده شد لذا سوماکلون­ های این واریته به شرط حفظ سایر شرایط زراعی خوب و بررسی مولکولی می توانند به عنوان ژنوتیپ های جدید معرفی گردند.

پرولین, پلی اتیلن گلیکول, سوماکلون, کالوس