امید انصاری - دانشجوی دکتری رشته علوم و تکنولوژی بذر، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
جاوید قرخلو - عضو هیئت علمی گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
فرشید قادری فر - عضو هیئت علمی گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
بهنام کامکار - عضو هیئت علمی گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.

دما و پتانسیل آب دو عامل اولیه مهم کنترل کننده جوانه زنی می باشند.با استفاده از مدل های رگرسیون غیرخطی می توان پاسخ جوانه زنی بذر به پتانسیل اسمزی و دما را کمی سازی کرد؛ بنابراین این تحقیق به منظور بررسی اثر پتانسیل اسمزی و دماهای مختلف بر جوانه زنی و تعیین دمای کاردینال جوانه زنی (دمای پایه، مطلوب و بیشینه جوانه زنی) پنیرک تحت شرایط تنش اسمزی به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف پتانسیل اسمزی (صفر، 0.2-، 0.4-، 0.6- و 0.8- مگاپاسکال) و دماهای مختلف (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتی گراد) بود. با استفاده از مدل سیگموئیدی 3 پارامتره جوانه زنی بذر پنیرک به سطوح مختلف پتانسیل اسمزی برای دماها و پتانسیل های اسمزی مختلف کمی سازی شد و درصد و زمان رسیدن به 50 درصد جوانه زنی به دست آمد. نتایج نشان داد که دما و پتانسیل اسمزی علاوه بر درصد جوانه زنی بر سرعت جوانه زنی نیز اثرگذار بود. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش دما، درصد و سرعت جوانه زنی افزایش یافت و با افزایش پتانسیل آب، درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی کاهش یافت.در مقایسه 3 مدل استفاده شده با توجه به پارامترهای RMSE، CV، R2، SE مناسب ترین مدل جهت تخمین دماهای کاردینال بذر پنیرک تا پتانسیل 0.6- مگاپاسکال مدل دندان مانند و برای پتانسیل 0.8- مگاپاسکال مدل دوتکه ای بود. استفاده از مدل های رگرسیون غیرخطی جهت کمی سازی پاسخ جوانه زنی بذر پنیرک به سطوح مختلف پتانسیل آب در دماهای مختلف دارای نتایج قابل قبولی بود؛ بنابراین با استفاده از خروجی این مدل ها در دماهای مختلف می توان سرعت جوانه زنی را در پتانسیل های مختلف پیش بینی نمود.

پتانسیل اسمزی, پنیرک, جوانه زنی, دماهای کاردینال, مدل های رگرسیون غیر خطی