رضا مهاجر - دانشجوی دکترای خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
محمدحسن صالحی - استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
جهانگرد محمدی - دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
نورایر تومانیان - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

امروزه از کودها به عنوان ابزاری برای نیل به حداکثر تولید در واحد سطح استفاده می شود، این کودها بایستی بتوانند ضمن افزایش تولید، کیفیت محصولات کشاورزی را ارتقاء داده و سلامتی دام و انسان را نیز تأمین کنند. برخی از کودهای غیرآلی به دلیل دارا بودن فلزات سنگین و ذرات رادیواکتیو برای محیط زیست و سلامتی انسان خطرناک هستند. این مواد خطرناک و آلوده کننده معمولاً یا از طریق منبع تهیه مواد اولیه کود و یا در طی مراحل ساختن کود در کارخانجات به آن اضافه م یشوند. از آنجایی که کودهای نیتروژن و پتاسی مدار غالباً حاوی مقدار ناچیزی از فلزات سنگین می باشند در این نوشتار سعی شده است ضمن بررسی انتقال این فلزات از کود به گیاه، دام و انسان ، به تأثیر برخی از این فلزات مانند آرسنیک، کادمیوم و سرب موجود در کودهای فسفاته و کودهای حاوی فلزات ریز مغذی بر سلامتی انسان پرداخته شود. دو فلز کادمیوم و سرب موجود در کودهای فسفاته به عنوان فلزاتی با پتانسیل سرطان زایی بالا طبقه بندی شده اند و عامل تأثیرگذار در ایجاد بیمار یهای قلبی، فشار خون، و انواع سرطان گوارش و پروستات می باشد. شیوع روز افزون سرطان در استان اصفهان که نسبت به استان های همجوار خود (یزد، تهران، مرکزی و فارس) بیشتر است، می تواند به وجود این فلزات سنگین (به ویژه کادمیوم) در کودهای فسفاته و نیز ورود این فلزات از سایر منابع آلوده کننده استان نسبت داده شود.

کودهای فسفاته، فلزات سنگین، سرطان، سلامتی انسان