محمدرضا چاکرالحسینی - عضو هیئت علمی
رهام محتشمی - محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد

امروزه از کودها به عنوان ابزاری جهت نیل به حداکثر تولید در واحد سطح استفاده می شود. منتها این کود می بایستی بتواند علاوه بر افزایش تولید، کیفیت محصولات کشاورزی را ارتقاء داده و ضمن آلوده نکردن محیط زیست مخصوصاً آبهای زیر زمینی و افزایش راندمان کودی، سلامتی انسان و دام نیز تأمین شده باشد. مصرف کودهای شیمیایی بویژه کودهای ازته در بسیاری از مناطق جهان با نیاز واقعی گیاه هماهنگی ندارد. با توجه به هدر رفتن سرمایه و انرژی و همچنین خطر آلودگی آبهای زیرزمینی در اثر مصرف بیش از حد کودهای ازته، مدیریت صحیح این نوع کودها ضروری است. لذا مصرف ازت در زمان مناسب که مطابق با زمان جذب و نیاز گیاه بوده، حائز اهمیت می باشد. روشهای متعددی نظیر اندازه گیری ازت موجود در بافت گیاه و خاک به منظور برآورد نیاز گیاه به این عنصر وجود دارد. از مشکلات این روشها می توان وقت گیر بودن ، دقت کم و مخرب بودن آنها را نام برد. کشاورزان معمولاً از رنگ برگ به عنوان یک شاخص نظری و تصویری جهت تعیین نیاز به کود ازته استفاده می کنند. اگر برگها رنگ پریده یا دارای رنگ سبز متمایل به زرد باشند، در مقایسه با رنگ سبز تیره کشاورزان معتقدند که گیاه به ازت بیشتری نیاز دارد. تحقیقات همچنین نشان داده است که شدت رنگ برگ رابطه مستقیمی با میزان کلروفیل برگ و وضعیت ازت برگ داشته است. با استفاده از کلروفیل متر دستی مدل SPAD- 502 که میزان سبزی برگ را بر اساس میزان عبور نور از برگ در یک طول موج به خصوص نشان می دهد و دیاگرام رنگ برگ LCC میتوان به وضعیت ازت گیاه و نهایتاً به وضعیت کلروفیل گیاه که همبستگی زیادی با نیتروژن دارد، پی برد. با واسنجی دستگاه در مزرعه می توان وضعیت ازت گیاه در طول فصل رشد را تعیین نموده و لذا از مصرف اضافی آن جلوگیری کرد. دیاگرام رنگ برگ LCC وسیل های ساده، ارزان و به آسانی قابل استفاده جهت تعیین زمان کود سرک ازت مورد نیاز گیاه می باشد. تحقیقات متعددی در رابطه با کاربرد کلروفیل متر در تعیین وضعیت ازت گیاه و مدیریت کود ازته در غلات مخصوصاً ذرت انجام شده است. نتایج نشان می دهد که اعداد خوانده شده توسط کلروفیل متر، در مراحل مختلف رشد ذرت همبستگی خوبی با ازت موجود در برگ نشان داده است.

مدیریت کود ازته، اثرات زیست محیطی