کبری ثقفی - کارشناس آمار موسسه تحقیقات خاک و آب و کارشناس ارشد اصلاح نباتات، دانشگ
جعفر احمدی - استادیار، عضو هیات علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی

به منظور ارزیابی کیفی استفاده از روشهای آماری در پژوهشهای خاکشناسی، تعداد 50 فقره مقاله مستخرج از طرحهای تحققیاتی، چاپ شده در مجله علمی - پژوهشی به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و سپس هر یک از نمونه ها براساس چک لیست طراحی شده مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. برای هر نمونه روش طراحی آزمایش، نحوه تصادفی کردن تیمارها ، عامل بلوک بندی تعداد تیمارهای مورد بررسی، نحوه نمونه گیری، تعداد صفت اندازه گیری شده، روشها و آزمونهای آماری به کار گرفته شده در ارائه نتایج، روشهای مقایسه میانگین، توزیع فراوانی آزمونهای آماری، وجود کارشناس آماری در لیست همکاران یا نویسندگان، کیفیت منابع آماری مورد استفاده و کیفیت استفاده از جداول و نمودارها درتفسیر و ارائه نتایج ثبت و بررسی گردید . پس از جمع بندی و بررسی چک لیستها رایجترین اشکالات و خطاهای موجود در نمونه ها به دو دسته عمده خطاهای مربوط به طراحی آزمایشات و خطاهای مربوط به تجزیه و تحلیل و ارائه نتایج دسته بندی شدند. ضمن بیان ضرورت اجرای صحیح هر یک از موارد پیامدهای ناشی از بی توجهی به آنها نیز ذکر گردید. تحقیق حاضر با هدف بررسی، نقد و اصلاح شاخص ها و روش های آماری بکار برده شده در مقالات منتج از پژوهش های کشاورزی با محوریت تحقیقات انجام شده در زمینه تغذیه گیاه و حاصلخیزی خاک، تعیین میزان مصرف انواع کودها، روش مصرف کودها، زمان مصرف، دوره مصرف بر روی محصولات مختلف انجام گرفت. براساس یافته های حاصل از این تحقیق، آموزش مناسب و کارآمد روشهای آماری در طراحی آزمایشات و نرم افزارهای مرتبط با آنها برای محققین و دانشجویان کشاورزی می تواند کارایی و قابلیت اعتماد نتایج پژوهشهای کشاورزی را بیش از پیش تضمین نماید.

ارزیابی کیفی، روش های آماری، پژوهش کشاورزی، کود