ملیحه طالبی اتوئی - دانشجوی دکتری
فاطمه السادات اقامیر - دانشجوی دکتری
ساره نظامی - استاد گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
اکبر حسنی - استاد گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

یکی از راهبردهای مهم توسعه کشاورزی در کشور ارتقاء سطح سلامت جامعه و تحقق شعار پیشگیری مقدم بر درمان است. تغذیه نامتعادل گیاهان منجر به سوء تغذیه در انسان می گردد. از علائم سوء تغذیه، می توان به ریزش مو، بداخلاقی، سرماخوردگی های مزمن، افسردگی، کم خونی، ایمنی پائین بدن و سرطان گوارشی اشاره نمود. مطابق گزارش سازمان بهداشت جهانی WHO در سال 2007 ، رتبه بهداشتی ایران 123 می باشد که این رتبه بسیار پایین بوده و علت اصل ی آن سوء تغذیه است. استمرار در مصرف نامتعادل کود علاوه بر اینکه که تهدیدی جدی برای سلامت خاک Soil health می باشد، سبب کاهش عملکرد کمی و کیفی محصولات کشاورزی، بخصوص در سبزی ها و صیفی ها می شود. با مصرف نامتعادل کودها به ویژه زیاده روی در مصرف کودهای نیتروژنی و فسفاتی علاوه بر افزایش تجمع نیترات NO-3 و کادمیم Cd+2 از غلظت ویتامین C نیز کاسته می شود. در حال حاضر بیش از 7000 میلیارد ریال یارانه عمدتاً به کودهای نیتروژنی و فسفاتی پرداخت می شود که اولاً کارآیی این کودها به دلایل مختلف پایین است و ثانیاً ای ن کودها به دلیل اینکه باعث تجمع نیترات و کادمیم در انواع محصولات کشاورزی می شوند، نقش چندان مثبتی بر سلامتی جامعه ندارند. پرداخت چنین یارانه سنگینی تنها به این دو کود باعث شده که کشاورزان در کشور، چندان رغبتی به استفاده از کودهای دیگر، به ویژه کودهای زیستی ، آلی و کودهای حاوی عناصر کم مصرف نداشته باشند. بررسی ها نشان می دهد که مصرف کودهای اخیر علاوه بر سازگار بودن با محیط زیست، نقش بسیار مثبتی بر سلامتی انسان دارند. در این راستا پیشنهاد می شود که یارانه کودهای نیتروژنی و فسفاتی حذف شود . نوع کود مصرفی برای تامین نیتروژن مورد نیاز گیاهان زراعی تغییر یابد. بجای کود های فسفاتی رایج از کودهای بیو فسفات و سوپر فسفات ساده تولید داخل که عمدتا عاری از کادمیم می باشند، حداکثر استفاده به عمل آید .در این راستا م یبایست از مصرف کودهای نیتروژنی و فسفاتی کاسته و مصرف بیشتر به سمت و سوی کود های کامل، اوره با پوشش گوگردی، سولفات روی، کود های گوگردی و زیستی یابند. میزان کادمیم و سرب کودهای فسفاتی وارداتی به دقت کنترل گردد. توزیع یارانه کود هدفمند و در راستای مدیریت بهینه و تغذیه متعادل باشد . توصیه کود بر مبنا ی نتا یج آزمایشگاهی خاک، گیاه، آب و میوه انجام گیرد. ارزیابی کنترل کیفی محصولات کشاورزی مطابق استانداردهای جهانی صورت پذیرد. با اعمال مدیریت بهینه مصرف کود، غنی سازی محصولات کشاورزی انجام شده و علاوه بر نیل به تولید پایدار و تولید محصولات سالم، رتبه بهداشتی جامعه ایران ارتقاء داده شود.

مصرف نامتعادل کود، سلامت جامعه، هدفمند کردن یارانه کود، غنی سازی مواد غذایی، کادمیم