امیر رستگار خالد - استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه شاهد (نویسنده مسئول)
ابوالفضل اقبالی - دانشجوی دکترای دانش اجتماعی مسلمین دانشگاه تهران
عاطفه خالقی - کارشناس ارشد جامعه شناسی دانشگاه شاهد

خانواده­گرایی به مثابه یک گفتمان هژمونیک در فضای فرهنگی و رسانه­ای کشور در سال­های اخیر توسط گفتمان­های رقیب از جمله جریان فکری و فرهنگی فمینیسم به چالش کشیده شده است. امروزه فضای فرهنگی و رسانه­ای جامعه ایرانی به ویژه عرصه مطبوعات و نشر محل تخاصم گفتمانی این دو رویکرد هستند. این پژوهش درصدد بررسی کیفیت بازنمایی گفتمان­های نظری پیرامون خانواده در عرصه مجلات عامه­پسند ایرانی است. روش مورد استفاده در این تحقیق، تحلیل گفتمان با بهره­گیری از روش­شناسی لاکلا و موفه است. نمونه مورد بررسی در این پژوهش مجلات خانواده سبز، خانواده ایرانی، موفقیت و روزهای زندگی بوده و متون ستون های خانوادگی این مجلات به عنوان واحد تحلیل این تحقیق خوانش شده­اند. نتایج پژوهش حاکی از این است که مولفه­ها و عناصر گفتمان خانواده­گرا که با محوریت جمع­گرایی و دال مرکزی سازش در فضای نظری کشور صورت­بندی می­گردد، در مجلات عامه­پسند به صورت پررنگ­تری برساخت شده و در مقابل عناصر و مولفه­های گفتمان فمینیستی با محوریت فردگرایی و دال مرکزی حقوق حضور کم­رنگ­تری در مطالب این مجلات داشته است. به نظر می­رسد در فضای فرهنگی جامعه ایرانی هنوز ردپای نظم دینی سنتی خانواده به صورت کاملا پررنگ محسوس بوده و گفتمان­های رقیب از جمله جریان فمینیستی یا روشنفکری نتوانسته­اند گفتار غالبی را در حوزه خانواده و مناسبات آن برای عامه مردم ارائه نمایند.

تحلیل گفتمان, خانواده, فردیت, مجلات عامه پسند