یعقوب حسینی - استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان

تغذیه صحیح گیاه یکی از عوامل مهم در بهبود کمی و کیفی محصول به شمار می آید. در فرآیند تغذیه گیاه، نه تنها بایستی هر عنصر به اندازه کافی در دسترس آن قرار گیرد، بلکه ایجاد تعادل و رعایت تناسب میان همه عناصر غذایی از اهمیتی زیاد برخوردار است. زیرا با افزودن مقداری از عناصر غذایی در حالت عدم تعادل تغذیه ای، نه تنها افزایش عملکردی رخ نمی دهد، بلکه اختلالاتی نیز در رشد گیاه و نهایتا افت در عملکرد مطرح می شود و پایین بودن بازده کود های شیمیایی در ایران، تأییدی بر این اصل مهم است. متأسفانه مصرف غلط کودهای شیمیایی و منظور نکردن دیگر عناصر غذایی در ترکیبات کودی، موجب تشدید برخی از کمبودها و کاهش حاصلخیزی خاک گردیده است. در راستای برآورده کردن نیاز فوق و پاسخگویی به پرسش های معتدد کشاورزان، که هر روز هم بیشتر می شود، و همچنین کمک به تصم یم گی ران ای ن بخش و در نهایت شناخت مسائل و مشکلات کشاورزی استان و ارائه راهکار، در ابتدا شناخت وضعیت موجود و ترسیم کلی از پارامتر های مؤثر در تولیدات کشاورزی بویژه خاک و حاصلخیزی خاک استان و همچنین بررسی وضعیت مصرف کود ضروری به نظر میرسد. به همین منظور بیش از 1800 نمونه خاک از خاکهای زراعی استان هرمزگان جمع آوری گردید و به آزمایشگاه منتقل و برخی از ویژگی های مورد نظر در آنها تعیین شد. پارامترهای مورد بررسی در این ارزی ابی شامل شور ی خاک، واکنش خاک، مقدار کربن آلی خاک، فسفر و پتاسیم قابل استفاده خاک بودند. سپس پارامترهای بدست آمده با معیارها و توصیه های عمومی موجود مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصله، بخش بزرگ ی از خاکها ی زراع ی استان در زمره خاکهای شور قرار گرفتند؛ اما خوشبختانه، به نظر میرسد که در هیچ یک از مکان های نمونه برداری شده، خاک سدیمی وجود ندارد. مقدار ماده آلی دربخش بزرگی از خاک های استان در حد کفایت نیست. به طور کلی، خاکها ی استان به ک ود نیتروژنی بیشتری نیاز دارند گرچه در برخی از شهرستان های استان همچون حاج ی آباد، بیشتر از مقدار مورد نی از، ک ود نیتروژنی توزیع شده است. اگرچه مقدار فسفر قابل استفاده گیاه در خاک، در قسمتی از خا کهای استان کم می باشد؛ اما به نظر می رسد مصرف آن، با روند فعلی، ممکن است به تجمع فسفر در بیشتر خاکهای زراع ی استان منجر شود . در بخش بزرگی از خاک های استان، مقدار پتاسیم خاک کمتر از حد کفایت می باشد. به طور کلی مقدار کودهای پتاسیمی توزیع شده برای خاک های زراعی استان، خیلی کمتر از مقدار مورد نیاز این خاکها می باشد. از آنجا ک ه در بس یاری از شهرستان ها ی استان، بین مقدار کود توزیع شده و مقدار مورد نیاز (بر اساس تجزیه خاک و توص یه ها ی عموم ی) تناس بی وجود ندارد، پیشنهاد می شود ترتیبی اتخاذ گردد تا حتی المقدور تحویل کود به کشاورزان بر اساس تجزیه خاک و گیاه صورت گیرد. البته این کار در سالهای اول نیاز به برنامه ریزی و حمایت جدی سازمان جهاد کشاورزی استان دارد.

استان هرمزگان، خاک های زراعی، کود