زهرا وارسته خانلری - دانشجوی دکتری گروه علوم خاک دانشگاه زنجان
احمد گلچین - استاد گروه علوم خاک دانشگاه زنجان
سیدعبداله موسوی کوپر - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان، سازمان تات، رشت
پریسا علمداری - استادیار گروه علوم خاک دانشگاه زنجان
معصومه صیدفروش لاهیجی - کارشناس تحقیقات ایستگاه صنوبر صفرابسته، آستانه اشرفیه، گیلان

فعالیت کشاورزی، به ویژه کشت برنج مسئول عمده تخریب جنگل های طبیعی در شمال ایران است. در این مطالعه تاثیر تغییر کاربریاراضی (تبدیل جنگل طبیعی به شالیزار) و احیای برخی از این اراضی تخریب شده بر فعالیت تعدادی آنزیم مورد بررسی قرار گرفت. نمونه هایخاک از 4 کاربری (جنگل طبیعی، جنگل های دست کاشت و شالیزار) نزدیک آستانه اشرفیه در استان گیلان از دو لایه (0-20 و 40-20 سانتی-متری) جمع آوری شدند. عمده پوشش زمین در مناطق دست کاشت، جنگل دست کاشت صنوبر (Populus caspica ) و جنگل دست کاشتدارتالاب (Toxodium distichum) بود در حالیکه جنگل طبیعی تحت پوشش توسکا (Alnus serrulata) قرار داشت. نتایج نشان داد کهفعالیت آنزیم اوره آز (2 / 2 برابر) و آریل سولفاتاز (6 / 2 برابر) در جنگل طبیعی بیشتر از شالیزار بود. در حالیکه دهیدروژناز روند معکوسی را نشان دادو در شالیزار بیشتر از جنگل طبیعی بود. فعالیت دهیدروژناز تحت تاثیر اکسیژن قابل دسترس و رطوبت قرار گرفت و با افزایش رطوبت افزایشیافت. جنگل دست کاشت دارتالاب باعث بهبود بیشتر فعالیت آنزیم ها در اراضی تخریب شده در مقایسه با جنگل دست کاشت صنوبر گردید.فعالیت ویژه آنزیم (فعالیت آنزیم در واحد کربن آلی خاک) در دهیدروژناز در شالیزار بیشتر از جنگل طبیعی بود که این نشان دهنده آن است کهفعالیت این آنزیم مستقل از تغییرات کربن آلی خاک بوده و به رطوبت خاک وابسته است. در مقایسه با فعالیت آنزیم می توان نتیجه گرفت کهپوشش دارتالاب بهتر از صنوبر فعالیت آنزیمی خاک را بهبود بخشید.

احیای جنگل تخریب شده، تغییر کاربری، فعالیت آنزیمی