مهدیه شیخی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد
امیر بستانی - دانشیار گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد

این پژوهش با هدف بررسی شاخص خطر سرطانزایی نیکل در سبزیجات تیمار شده با سطوح مختلف پساب شهری در شرایطگلخانه ای انجام شد. نیکل برای گیاهان در غلظت کم عنصر ضروری ولی در غلظت های بالا خطر ساز است. آزمایش در آرایش فاکتوریل، بهصورت طرح کاملا تصادفی در سه تکرار با پنج سطح آب پساب شهری شامل تیمارهای تیمارهای (w1)؛ 100 درصد آب شرب، (w2) درصدآب شرب و 25 درصد پساب، (w3)؛ 50 درصد آب شرب و 50 درصد پساب، (w4)؛ 25 درصد آب شرب و 75 درصد پساب، (w5) درصدپساب و با شش گیاه (تربچه، شاهی، ریحان، خرفه، گشنیز و مرزه) انجام شد. نمونه های خاک و گیاه جمع آوری و با استفاده از شاخص خطر موردتجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش سطح پساب شاخص میانگین جذب روزانه نیکل و شاخص خطر سرطان زایی در هر دو گروهسنی کودکان و بزرگسالان افزایش یافت (001 / 0 ≥ P). بالاترین میانگین مصرف خوراکی روزانه فلز نیکل بین تمام سبزیجات 06 / 0 میلی گرم برکیلوگرم در روز در کودکان به گیاه تربچه تعلق داشت. بیشترین شاخص خطر سرطان زایی فلز نیکل (0533 / 0) مربوط به سطح پنجم پساب بهگیاه تربچه تعلق داشت که بالاتر از حد ایمن بوده و نشان دهنده ی خطر بالقوه بزرگ سرطانزایی است. میانگین مصرف خوراکی روزانه و شاخصخطر سرطان زایی فلز نیکل در کودکان بیشتر از بزرگسالان بود (P≤0/001).

شاخص خطرسرطان زایی، نیکل، پساب شهری