الهام محمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
علی رضا واعظی - استاد گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

تولید روانآب و فرسایش شیاری تحت تاثیر نوع خاک و شیب سطح می تواند قرار گیرد. این پژوهش با هدف بررسی وابستگی فرسایششیاری و روانآب به بافت خاک و شیب سطح انجام گرفت. بدین منظور مطالعه ای آزمایشگاهی در سه کلاس بافتی خاک (لوم، لوم رسی و لوم رسشنی) و چهار شیب (5 ، 10 ، 15 و 20 درصد) به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و در سه تکرار انجام شد. آزمایش در فلومی به ابعاد4 × متر 32 / 0 متر و عمق 3 / 0 متر با استفاده از جریان شبیه سازی شده با دبی ثابت 5 / 0 لیتر بر دقیقه انجام گرفت. تولید روانآب و فرسایششیاری در بازه های زمانی 1 دقیقه، به مدت 30 دقیقه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تولید روانآب و فرسایش شیاری، تحت تاثیر بافت خاکو شیب سطح قرار دارند. وابستگی فرسایش شیاری به شیب سطح بیشتر از تولید روانآب بود و با افزایش آن، فرسایش شیاری افزایش یافت. بافتلوم رسی حساسترین خاک به شیب از نظر فرسایش شیاری و خاک لوم رس شنی کمترین تغییرات را به فرسایش شیاری با افزایش شیب نشانداد. با توجه به نتایج پژوهش با آگاهی از شیب و بافت خاک دامنه ها می توان به قابلیت هدررفت خاک در شیارها پی برد.

انتقال ذرات، روانآب، غلظت رسوب، هدررفت خاک