رایحه میرخانی - کارشناس ارشد پژوهشکده کشاورزی هسته ای، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، تهران، ایران
مراد میرزایی - دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
منوچهر گرجی - استاد گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه تهران، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، تهران، ایران
مهدی شرفا - استاد گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه تهران، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، تهران، ایران

انتشار گازهای گلخانه ای به درون آتمسفر و اثرات آنها بر تغییر اقلیم یکی از بزرگترری نگرانی های امروزی می باشد. دی اکسید کربن(CO(2، نیتروز اکساید (N(2)O و متان (CH(4 گازهای گلخانه ای اصلی می باشند. نیتروز اکساید گاز گلخانه ای قوی بوده و پتانسیل گرمایش جهانی آن298 برابر بیشتر از دی اکسید کربن است. بیشتری میزان انتشار نیتروز اکساید مربوط به فعالیت های کشاورزی بوده و در خاک ها اتفاق می افتد. به طورعمده تشکیل نیتروز اکساید در خاک از طریق فرآیندهای نیتریفیکاسیون و دنیتریفیکاسیون بوده و متاثر از عوامل مختلف زیست محیطی و مدیریتیمی باشد. این مقاله به بررسی ساز و کارهای تشکیل و انتشار نیتروز اکساید در خاک های کشاورزی و تشریح عوامل موثر بر آنها و همین طور ارائهراهبردهای کارآمد مدیریتی در کاهش انتشار این گاز گلخانه ای می پردازد. بکارگیری روش های نوین آبیاری، استفاده بهینه از کودهای شیمیایینیتروژنی از جمله بهترین اقدامات مدیریتی هستند که پتانسیل قابل توجهی برای کاهش انتشار نیتروز اکساید را دارا می باشند. فناوری های هسته ای نیزبه جهت تشخیص منشا انتشار نیتروز اکساید (دنیتریفیکاسیون یا نیتریفیکاسیون) اهمیت قابل ملاحظه ای در انتخاب و اجرای عملیات زراعی مطلوب وجلوگیری از انتشار ای گاز گلخانه ای دارد. بنابراین بکارگیری و عملیاتی نمودن راهکارهای ارائه شده در این مقاله به عنوان رهیافتی مهم در جهتکاهش انتشار گاز گلخانه ای نیتروزاکساید و در نتیجه جلوگیری از پدیده گرمایش جهانی پیشنهاد می گردد.

تغییر اقلیم، دنیتریفیکاسیون، کشاورزی، گرمایش جهانی، نیتریفیکاسیون