آرزو قاسم زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
علیرضا کریمی - دانشیار گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
عاطفه ضیایی - دانش آموخته دکتری گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

هدف از این مطالعه بررسی تاثیر عوامل زمینزاد و انسانزاد بر توزیع عناصر سنگین سرب، کادمیم و نیکل در خاک های تشکیلشده بر روی رسوبات منشا گرفته از سنگ های فوق بازی جنوب سبزوار بود. بدین منظور، تعداد 9 نمونه از عمق صفر تا 10 سانتیمتری خاکبرداشت شد. غلظت عناصر در عصارهی تیزاب سلطانی به وسیله دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. دامنه غلظت سرب 7 / 7 تا 3 / 50 و کادمیم60 / 1 تا 88 / 1 میلی گرم بر کیلوگرم بود. غلظت زیاد سرب احتمالا به دلیل مجاورت جاده و مراکز صنعتی است. همچنین ممکن است منشاآلودگی کادمیم، مصرف کودهای فسفره در زمین های کشاورزی باشد. میزان نیکل به دلیل نوع مواد مادری فوق بازی، زیاد بود و دامنه غلظتآن از 8 / 171 تا 2 / 286 میلی گرم بر کیلوگرم متغیر بود. همبستگی مثبت و معنی دار بین ذرات رس و غلظت کادمیم، نشان دهنده جذب وتجمع این عنصر در بخش رس است؛ در حالیکه همبستگی مثبت بین شن و غلظت نیکل، نشان دهنده تجمع این عنصر در بخش شن استکه از هوادیدگی سنگ های فوق بازی بود. به طور کلی، غلظت عناصر مورد مطالعه بیشتر از متوسط غلظت این عناصر برای اراضی کشاورزی بود.

آلودگی خاک، عناصر سنگین، منشا انسانزاد، سنگ های فوق بازی