فرزانه بنده الهی - دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر رفسنجان
عیسی اسفندیاری پوربروجنی - دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر رفسنجان
علیرضا کریمی - دانشیار گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمدهادی فرپور - استاد گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

عناصر سنگین، یکی از مهمترین آلاینده های زیست محیطی هستند؛ به طوری که وجود آنها در خاک، سلامت گیاه و انسان را تهدیدمی کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی غلظت فلزات سنگین روی، مس، کادمیم و سرب در سیمای اراضی دشت داوران می باشد. از افق های ژنتیکیخاکرخ های حفرشده در هفت واحد ژئومورفیک، نمونه برداری شد و غلظت عناصر سنگین نمونه ها با استفاده از اسید نیتریک و پرکلریک اسید(نسبت 1 به 3) توسط دستگاه جذب اتمی قرائت گردید. نتایج نشان داد براساس فاکتور غنی شدگی (EF)، خاک های موجود در تمامی واحدهایژئومورفیک از نظر عناصر روی و مس دارای حداقل درجه غنا (2 > EF)؛ از نظر عنصر سرب، برخی واحدهای ژئومورفیک دارای غنای متوسط(EF<5≥؛2) و از نظر عنصر کادمیم، به جزء واحد ژئومورفیک پدیمنت، مابقی واحدها دارای غنای شدید (EF<40≥؛20) هستند. براساس شاخصزمین انباشت ((I(geo، خاک های موجود در تمام واحدها از نظر آلودگی عناصر مس، روی و سرب، دارای کلاس غیرآلوده (I(geo)≤0) و از نظر عنصرکادمیم، بهجزء واحد پدیمنت، بقیه واحدها دارای آلودگی متوسط (I(geo<2≥؛1) می باشند. بهطور کلی، دلایل احتمالی وجود آلودگی سرب و به ویژهکادمیم در منطقه را می توان به فعالیت های انسانی، تفاوت در منشا مواد مادری و حضور رسوبات آبی و بادی در واحدهای مختلف نسبت داد.

واحد ژئومورفیک، فاکتور غنی شدگی، شاخص زمین انباشت