علی رضا واعظی - استاد گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
یاسین صالحی - دانشجوی دکتری گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
اولدوز بخشی راد - دانشجوی دکتری گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

فرسایش آبکندی از انواع فرسایش با مکانیسم پیچیده است که عوامل گوناگونی در شکل گیری و گسترش آن نقش دارند. این پژوهشبا هدف کمی سازی خصوصیات خاکی و آبکندی موثر بر فرسایش آبکندی در شیب های پایین در حوزه آبخیز قرنقوچای واقع در جنوب استانآذربایجان شرقی انجام پذیرفت. برای این منظور 222 آبکند انتخاب و در کلاس های مختلف شیب دسته بندی شدند. برای حذف تاثیر درجهشیب دامنه بر تشکیل آبکندها تعداد 107 آبکند گسترش یافته در شیب های پایین (3 تا 8 درصد) انتخاب شدند. نتایج نشان داد که حجم آبکندهمبستگی معنی دار با طول دامنه (78 / 0 = r) و نی درصد رس خاک (22 / 0 = r) دارد. تجزیه رگرسیونی چندگانه نشان داد که 64 درصد ازتغییرات حجم آبکندها بر اساس طول آبکند و درصد رس خاک قابل توجیه است. افزایش طول ابکند عاملی مهم در افزایش تولید رواناب درعرصه های زهکش است. همچنین نفوذپذیری اندک خاک منجر به افزایش تولید رواناب، افزایش محتوای رطوبتی خاک و کاهش مقاومت خاک دربرابر تنش برشی جریان میشود. به طور کلی این پژوهش نشان داد که عرصه های زهکش طولانی با خاک ریزبافت، دامنه هایی حساس بهفرسایش آبکندی در منطقه هستند.

بافت خاک، جریان سطحی، حجم آبکند، شیب، طول آبکند