عرفان کمندانی - طلبه سال سوم حوزه سفیران هدایت حوزه علمیه همدان
حامد تراویده - دانشجوی دکتری مدرسی معارف،گرایش مبانی نظری اسلام،دانشگاه قم،ایران

نوشتار حاضر در صدد ارائه تصویری از معرفت شناسی علمای اسلامی است ، معرفت شناسی در جهان اسلام، دو مقطع را سپری کرده است:مقطع اول از کندی تا علامه طباطبایی را در بر می گیرد که اندیشمندان آن تنها به مسایل و فصول معرفت شناسی پرداخته اند از جملهمسائلی مانند چیستی معرفت، امکان معرفت و حل مسئله شکاکیت و نسبیت، معیار معرفت، منابع و ابزارهای معرفت . اگر چه معرفتشناسی، دغدغه اولیه فلاسفه اسلامی نبوده است، اما در خلال متون و آثار آنان می توان مباحث معرفتی عمیق و دقیقی را استنباط واستخراج کرد؛ تا آنجا که در مورد برخی از آنها، امکان استنباط و استخراج یک نظام معرفت شناختی نیز وجود دارد. مقطع دوم به عصرعلامه طباطبایی و شاگردان ایشان (نوصدرائیان) باز می گردد که برای حوزه معرفت شناسی به نوعی استقلال قائلند و آثار مستقل معرفتشناسی نگاشته اند. و در این دوران ها به نسبت رشد این علم شبهات عمیقتری مطرح می شود که پاسخ های محکم تری را هم می طلبدو از آنجا که کلام اسلامی عهده دار این مهم است خالی از لطف نبود که این مسیر تاریخی مورد توجه قرار گیرد و در خلال آن اشاره ای بهمواردی از ضرورت های بحث از مباحث این علم شد از جمله مشخص شد که امکان معرفت در کلام قدیم امری بدیهی لحاظ می شود وروشهای متنوعی در کسب معرفت معتبر دانسته شده است .اما با توجه به تشکیک در همین امر در برخی مکاتب غیر اسلامی، کلام جدید ساده از کنار آن نگذشته است و به آن پرداخته است .در آخر لازم به ذکر است که در این مقاله با روش کتابخانه ای نگاشته شده است.

کلام قدیم، کلام جدید، معرفت شناسی، منابع معرفت، امکان شناخت