فرزانه فرشیدنیک - استادیار پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، تهران، ایران

انسان تحت تاثیر محیط اطراف خود قرار دارد و سکونتگاه های فیزیکی، تاثیرات روانی مختلفی را بر شهروندان دارند. با پیشرفت سریع تکنولوژی و پیچیده تر شدن زندگی شهری، عدم توجه به روابط منطقی میان عناصر بصری و کاربردی در معماری و شهرسازی، منجر به بروز آشفتگی بصری، بی هویت شدن فضا، قطع ارتباط عاطفی انسان با فضا و مختل شدن ادراک او از فضا و نهایتا کاهش شاخص های سلامت روان و افزایش تنش های روانی، اضطراب و افسردگی میشود. این در حالی است که شناخت درست ویژگی های روحی و روانی انسان در گروه های سنی مختلف، جنیسیت و شرایط فیزیکی متفاوت و پاسخگویی صحیح به آنها و اهمیت دادن به بعد عاطفی وروانی محیط همزمان با توجه به بعد کاربردی آن، موجب ارتقاء کیفیت سلامت روانی شهروندان می گردد. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی و با شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای انجام شده است، ضمن بررسی تعاریف محیط، روانشناسی محیط و ادراک فضا، برخی از مهم ترین عوامل محیطی که بر سلامت روان تاثیرگذار است معرفی شده و سپس به منظور اتخاذ دیدگاهی متوازن در راستای طراحی فضای موثر بر ارتقاء سلامت شهروندان، دو رویکرد متفاوت که یکی بر کارکردگرایی و دیگری بر زیبایی شناسی فضا تاکید دارد مورد مقایسه قرارگرفته است

معماری، روانشناسی محیط، سلامت روان، ادراک فضا