لیلا محمدی نژاد - دانشجوی دکترای معماری، گروه هنر و معماری ، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران
محمد مهدی سروش - استادیار گروه معماری، گروه هنر و معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

آیین مقدس اسلام نخست ین آیین اجتماعی است که نهایت عنایت و توجه را در تنظیم معیارهای اخلاقی نسبت به همسایگان مبذول داشته است، بنابراین شایسته است در اندیشه و عمل این رویکرد مهم تجلی یابد. همسایه ها با شکل دادن به بافت فرهنگی، اجتماعی و کالبدی محله ها می توانند در جهت بخشیدن و تبلور بسیاری از اندیشه ها و رفتارها فوق العاده موثر واقع شوند. در نتیجه با رعایت آداب همسایه داری شاهد شکل گیری کالبدی مناسب درخور جامعه اسلام ی باشیم و در ساختمان سازی و قوانین نظام مهندسی به کار بندیم. پرسش پژوهش مقاله حاضر اینست که آیا اصولی در خصوص همسایگان از منابع اسلامی وجود دارد و چگونه می توان آن را در کالبد معماری و شهرسازی ایران متجلی نمود روش تحقیق از نوع تحلیل محتوا است. برای انجام مطالعه از شیوه های مرسوم جمع آوری اطلاعات اعم از اسنادی و میدانی بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، رعایت اخلاق همسایه داری و حقوق همسایگی از اصول مهم و ثابت در معماری و شهرسازی سنتی در هدایت و برنامه ریزی طرح های توسعه شهری می باشد.

معماری، همسایه، حق همسایه