سیده محدثه احسانی - دانشجوی دکتری علوم مرتع، گروه مدیریت مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
رضا تمرتاش - دانشیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

مطالعه خاک و تغییرات آن به عنوان بستر رویش گیاه و عضو اصلی اکوسیستم از اهمیت ویژهای برخوردار است. استفاده از مراتع به عنوان چراگاه، یکی از علل مهم تخریب و انهدام مراتع می باشد. براین اساس تاثیر چرا بر خصوصیات خاک و صفات عملکردی گونه های مرتعی منطقه زاغمرز بهشهر مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا واحدهای همگن برای نمونهبرداری انتخاب گردید. نمونهبرداری به روش سیستماتیک- تصادفی با استفاده از ترانسکتها و پالتها صورت گرفت. تعداد سه ترانسکت 100 متری در منطقه مستقر گردید. در هر پالت درصد تاج پوشش بدون تفکیک گونه، خوشخوراکی، فرم رویشی و فرم زیستی هر گونه، یادداشت شد. همچنین از عمق 0-30 سانتیمتر منطقه نمونه خاک برداشت شد. از نرمافزار SPSS جهت آنالیز داده ها استفاده گردید. نتایج نشان داد. قرق بر اسیدیته خاک اثر معنی دار نگذاشته است ولی بر میزان ماده آلی و نیتروژن خاک اثر معنی دار گذاشته است. وزن مخصوص ظاهری خاک در اثر قرق کاهش یافته است. تردد زیاد دام و کاهش پوشش گیاهی در مرتع چرایی باعث تراکم و فشردگی خاک شده و در نتیجه وزن مخصوص افزایش یافته است. همچنین کاهش مقدار ماده آلی در مرتع مورد چرای دام باعث افزایش وزن مخصوص ظاهری شده است. از نظر فرم زیستی قرق باعث کاهش تروفیتها و ژئوفیتها افزایش در تعداد همیکریپتوفیتها و کریپتوفیتها شده است. در مرتع قرق شده که رویش گیاهان انبوه تر از مرتع چرائی می باشد، مقدار اعضای گیاهی منتقل شده به زمین بیشتر بوده و از این رو ماده آلی آن هم بیشتر می باشد و در مرتع چرائی به علت کاهش پوشش گیاهی و ازبین رفتن لاشبرگ سطح زمین فرآیند تجزیه و کاهش مقدار ماده آلی خاک رخ می دهد.

خصوصیات خاک، چرای دام، صفات عملکردی، زاغمرز بهشهر