علی محمد عزیزی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شاهد، تهران
امیرمحمد ناجی - عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شاهد، تهران
داریوش طالعی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، تهران

خرفه با نام علمی (Portulaca oleracea) هشتمین علف هرز رایج در دنیا است که سازمان بهداشت جهانی، با توجه به پژوهشهای انجام شده در سالهای اخیر، به عنوان اکسیر جهانی (global panacea) نامگذاری کرده است. خرفه دارای خواص متعددی است که برای درمان اکثر بیماریها و همچنین برای تهیه سوپ و سالاد کاربرد فراوانی دارد. اطلاع از میزان تنوعات ژنتیکی وراثت پذیر، یکی از اطلاعات پایهای و لازم، برای پیشبرد برنامه های بهنژادی است. بررسی مطالعه ی تنوع ژنتیکی، راهکار مناسبی است که وجود اختلافات و تشابهات ژنتیکی در میان افراد و جمعیتهای گیاهی مورد مطالعه را آشکار میسازد. تعداد 31 جمعیت از استانهای نیمه ی شمالی کشور جهت مطالعه ی تنوعات مولکولی، جمع آوری و کشت شد. پس از استخراج DNAی ژنومی، از 10 جفت آغازگر EST-SSR برای تکثیرقطعات DNA ا ستفاده شد که 5 ن شانگرالگوی قابل ارزیابی ن شان دادند. شاخص تنوع ژنی، محتوای اطلاعات چند شکلی، میزان هتروزیگوتی و شاخص شانون به ترتیب 0,57، 0,51، 0,29 و 0,93 محا سبه شد که نشان دهنده ی قدرت تمایز ن شانگر و وجود اختلافات بالا در سطح ماده ی ژنتیکی جمعیتهای مورد مطالعه بود. تجزیه خوشه ای داده های مولکولی، جمعیتهای مورد مطالعه را در 4 گروه بزرگ قرار داد. تجزیه به مولفه های اصلی، نتایج حاصل از خوشه بندی را تآیید نمود. به طورکلی از نتایج بدست آمده میتوان نتیجه گرفت که خرفه های نیمه ی شمال کشور دارای تنوع ژنتیکی بالایی میباشند.

خرفه، تنوع ژنتیکی، نشانگر مولکولی، EST-SSR