جده اسفندیاری - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد.
محمدحسین فتوکیان - دانشیار و عضو هئیت علمی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد.

گیاه کینوا سرشار از پروتئین است یک جایگزین عالی برای برنج به شمار می آید و پروتئین موجود در کینوا از معدود پروتئینهای غیرحیوانی است که از نظر کمی و کیفی بهتر از دانهی دیگر غلات است و میزان پروتئین آن دو برابر گندم است. این تحقیق بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات مورفولوژیک در 70 ژنوتیپ کینوا در قالب یک طرح بلوک کامل تصادفی با دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد انجام شد. صفات مورد بررسی شامل وزن تر بوته، وزن تر برگ، وزن تر ساقه، وزن تر خوشه، تعداد برگ 54) 1 روز بعد از کشت بذر)، سطح برگ، وزن خشک ساقه، وزن خشک خوشه، وزن خشک برگ، وزن خشک بوته، وزن خشک دانه، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته 54) 1 روز بعد از کشت بذر)، تعداد برگ 2 (زمان برداشت)، ارتفاع بوته2 (زمان برداشت)، طول خوشه، تعداد ساقه فرعی، تعداد خوشه فرعی، قطر ساقه بود. بر اساس نتایج تجزیه خوشهای بر اساس ضریب مربع فاصله اقلیدسی و روش حداقل واریانس وارد ژنوتیپها را در 6 خوشه، گروه بندی کرد. همچنین نتایج تجزیه علیت با استفاده از میانگین تکرار وقتی وزن خشک بوته به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شد وزن خشک خوشه و بعد وزن خشک ساقه بیشترین اثر مستقیم را بر وزن خشک بوته داشتند. اما وقتی که وزن خشک دانه به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شد وزن خشک خوشه دارای بیشترین اثر مستقیم بر وزن خشک دانه بود. نتایج بدست آمده نشاندهنده وجود پتانسیل ژنتیکی بالا در ژنوتیپ های کینوا جهت استفاده در برنامه های بهنژادی و انتخاب نسبت به تولید ارقام با خصوصیات زراعی مطلوب است

تجزیه کلاستر، تجزیه علیت، تنوع ژنتیکی، ریخت شناسی، کینوا.