پتانسیل سالسیلیک اسید و متانول در بهبود شاخص های رشدی گیاه سیاه دانه (Nigella sativa L.) تحت تنش خشکی

سالیسیلیک اسید به عنوان یک تنظیم کننده رشد درونی گیاهان نقش تعدیل کننده را ایفا میکند و متانول به عنوان یک منبع کربن رشد و عملکرد گیاهان را افزایش می دهد. با توجه به اثرات تنش خشکی و نقش عوامل القا کننده در رشد و تولید متابولیتهای ثانویه در گیاهان دارویی، در این تحقیق واکنشهای رشدی گیاه سیاه دانه به سالیسیلیک اسید و متانول تحت تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور آزمایشی به صورت کرتهای دو بار خرد شده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام گرفت که در آن سطوح فاکتور آبیاری (شاهد، 40، 60 و80 درصد ظرفیت زراعی) در کرتهای اصلی، سطوح متانول 0)، 10 ، 20، 30 درصد) در کرتهای فرعی و سطوح سالسیلیک اسید 0)، 0/25، 0/5 و0/75 میلی مولار) در کرتهای فرعی فرعی مورد بررسی قرار گرفت . نتایج نشان داد که اثر محلول پاشی متانول و سالسیلیک اسید تحت تنش خشکی بر اکثر شاخصهای رشدی معنی دار بود. بطوری که با افزایش تنش خشکی شاخص سطح برگ افزایش پیدا کرد، در حالیکه سرعت رشد نسبی، سرعت رشد محصول، سرعت جذب خالص کاهش یافت. نتایج نشان داد که با اعمال تیمار سالیسیلیک اسید و متانول تحت تنش خشکی میزان کاهش شاخص های رشد تعدیل پیدا کرد. بطوری که بیشترین مقدار عملکرد در تنش شدید 40) درصد ظرفیت زراعی) و 0/25 میلی مولار سالسیلیک اسید و 10 درصد متانول، بیشترین مقدار شاخص های رشد در تنش شدید و 0/75 میلی مولار سالسیلیک اسید و کاربرد متانول بدست آمد. از بررسی کلیه صفات اندازه گیری شده میتوان چنین نتیجه گیری کرد که آستانه تحمل این گیاه به خشکی حداکثر تا تنش متوسط 60) درصد ظرفیت زراعی) می باشد و در بین غلظتهای سالیسیلیک اسید و متانول به کار رفته، به ترتیب غلظت 0/5 میلیمولار سالیسیلیک اسید و 10 درصد متانول بیشترین تاثیر را در کاهش اثرات ناشی از تنش خشکی بر گیاه و بهبود عملکرد و شاخصهای رشدی سیاه دانه را داشتند.

Keywords:

تنش خشکی , سالیسیلیک اسید , سیاه دانه , شاخصهای رشدی