سحر جعفری نیولوئی - دانشجوی دکتری، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان
مجید سلطانی - استادیار، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران
محمدرضا سلیم پور - استاد، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان
ابراهیم شیرانی - استاد، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان

مدل سازی سیستمهای زیستی از جمله رشد و گسترش سرطان و پدیده های مرتبط با آن با استفاده از ابزار ریاضی، مدتی است که به عنوان یک ابزار کمکی در خدمت علم پزشکی و پیشرفت آن در آمده است. ریشه سرطان ناشی از تغییرات ژنیتیکی یا اپی ژنیتیکی در سلولها است؛ اما پیشرفت آن همراه با ارتباطات پیچیده ای بین سلولهای تومور، سلولهای بافت سالم و ماتریس فراسلولی است. علاوه بر تکثیر سلولهای تومور که همواره در حال افزایش است، مقاومت به آپوپتوز نیز در آنها وجود دارد که از اختلال مسیرهای انتقال سیگنال سلولی نشئت میگیرد. هدف پژوهش مورد نظر، توسعه مدلی است که بتواند ارتباطی بین شرایط محیطی و پاسخ سلول برقرار نماید که لازمه آن بررسی انتقال سیگنالهای محیطی اطراف سلول است. این مطالعه در مقیاس درونسلولی رشد تومور قرار می-گیرد که امکان بررسی تجربی آن به علت گستردگی و حضور همزمان چندین پارامتر دخیل در پروسه، بسیار دشوار و هزینه بر است. بدین منظور در کار حاضر، برهمکنش سیگنالهای مولکولهای درگیر در انواع سرطان، در قالب کسکید سیگنالی ارائه شده است که با شبیه سازی شبکه بولی حاکم برآن فنوتیپ سلول را در شرایط مختلف تعیین میکند. این رفتار میتواند رشد، تکثیر، مهاجرت و یا مرگ سلول باشد. بر همین اساس، فرصتهای موجود برای گسترش داروهای هدفمند ارائه شده است و نشان میدهد روش ممانعت از فعالیت درون سلولی، قطعا به معنی مرگ سلولها و درمان سرطان نیست، بلکه لازم است شرایط حاکم در ابعاد گوناگون در نظر گرفته شود تا مسیرهای سیگنالی اصلی را دچار اختلال کند.

مدل شبکه گسسته، انتقال سیگنال درون سلولی، درمان هدفمند سرطان